اسم الکتاب : دانشنامه مهدویت و امام زمان عجل الله تعالی فرجه المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 509
فترت
«فترت» در اصطلاح دینی به مدت زمان بین دو پیامبر گفته میشود. [1] این
کلمه تنها یک بار در قرآن کریم آمده و به فاصله زمانی بین حضرت عیسیعلیه
السلام و رسول گرامی اسلامصلی الله علیه وآله اشاره کرده است. در سوره
«مائده» آیه 19 میخوانیم: «یا اَهْلَ الکِتابِ قَدْ جاءکُم رَسُولُنا
یُبَیِّنُ لَکُم عَلی فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ اَنْ تَقُولُوا ما جاءَنا
مِنْ بَشیرٍ وَلا نَذیرٍ فَقَد جاءَکُم بَشیرٌ وَنَذیرٌ وَاللَّهُ عَلی
کُلِ شَیءٍ قَدیرٌ» [2] «ای اهل کتاب، پیامبر ما به سوی شما آمده که در
دوران فترت رسولان [حقایق را] برای شما بیان میکند، تا مبادا [روز قیامت
بگویید: «برای ما بشارتگر و هشدار دهندهای نیامد پسقطعاً برای شمابشارتگر
وهشداردهندهای آمده است و خدا بر هر چیزی تواناست». در مباحث مهدویّت،
در اغلب روایات به مدت زمان پنهان زیستی حضرت مهدیعلیه السلام، غیبت
تعبیر شده؛ اما در پارهای از سخنان معصومینعلیهم السلام از این دوران به
عنوان «فترت» نیز یاد شده است. ابو حمزه گوید: «خدمت حضرت صادقعلیه
السلام رسیدم و عرض کردم: صاحبالامر شمایید؟ فرمود: نه. گفتم: پسر شما
است؟ فرمود: نه؛ گفتم: پسر پسر شمااست؟ فرمود: نه؛ گفتم: پسر پسر پسر
شمااست؟ فرمود: نه؛ گفتم: پساو کیست؟ فرمود: همانکسیاستکه زمین را پر
از عدالت کند؛ چنانکه پر از ستم و جور شده باشد، او در زمان فترت (پیدا
نبودن امامان) بیاید، چنانکه رسول خداصلی الله علیه وآله در زمان فترت
(پیدا نبودن رسولان) مبعوث شد». [3] . یکی دیگر از روایاتی که اشاره به
دوران «فترت» حضرت مهدیعلیه السلام نموده، حدیث علی بن حارث بن مغیره است.
وی از پدر خویش روایت کرده است: «به امام صادقعلیه السلام عرض کردم: آیا
فترتی خواهد بود که در آن مسلمانان امام خویش را نشناسند؟ فرمود: چنین گفته
میشود. عرض کردم: پس ما چه کنیم؟ فرمود: چون چنین شود، به همان امر
نخستین بیاویزید و همان را که برآنید، به دست داشته باشید تا آخر کار بر
شما روشن گردد». [4] . در روایتی دیگر نیز وقتی امام صادقعلیه السلام
به غیبت صالح پیامبرصلی الله علیه وآله اشاره میکند، چنین میفرماید:
«اَللَّهُ اَعْدَلُ مِنْ اَنْ یَتْرُکَ الاَرْضَ بِلا عالِمٍ یَدُلُّ عَلَی
اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ، وَلَقَدْ مَکَثَ القَوْمُ بَعْدَ خُرُوجِ صالِحٍ
سَبْعَةَ اَیَّامٍ عَلی فَتْرَةٍ لایَعرِفُونَ اِماماً، غَیرَ اَنَّهُمْ
عَلی ما فی اَیْدیهِمْ مِنْ دینِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، کَلِمَتُهُمْ
واحِدَةٌ، فَلَمَّا ظَهَرَ صالِحٌعلیه السلام اِجْتَمَعُوا عَلَیهِ
وَاِنَّما مَثَلُ القائِمِعلیه السلام مَثَلُ صالِحٍ» [5] ؛ «... خدا
عادلتر از آن است که زمین را بدون عالم گذارد تا مردم را به خدای تعالی
راهبری کند. آن قوم بعد از خروج صالح، تنها هفت روز در حال فترت
(بلاتکلیفی) به سر بردند که امامی را نمیشناختند؛ ولی آنها به همان دین
خدای تعالی که در دستشان بود عمل میکردند و با هم متحد بودند و چون
صالحعلیه السلام ظاهر شد، دور او جمع شدند و همانا مثل قائمعلیه السلام،
مثل صالحعلیه السلام است».
[1] لسان العرب، ج 10، ص 174. [2] سوره مائده (5)، آیه 19. [3] الکافی، ج 2، ص 141، ح 21. [4] الغیبة، ص 228، ح 2. [5] کمالالدین، ج 1، باب 3، ح 1.
اسم الکتاب : دانشنامه مهدویت و امام زمان عجل الله تعالی فرجه المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 509