احمد بن هلال عبرتائی

احمدبن هلال، اهل روستای بزرگی از منطقه «نهروان» بود که میان واسط و بغداد قرار دارد. گفته شده است: وی از یاران حضرت هادی‌علیه السلام یا عسکری‌علیه السلام بود. به غلو مشهور ومورد لعن ونفرین ابدی است.
نخست از افراد مورد اطمینان حضرت عسکری‌علیه السلام و از اصحاب خاصّ و روایت کننده از امامان معصوم‌علیهم السلام بود. 54 مرتبه به زیارت خانه خدا رفت که بیست مرتبه آن با پای پیاده بود.
امّا دچار انحراف و ارتجاع شد؛ به گونه‌ای که حضرت عسکری‌علیه السلام او را بسیار نکوهش کرد و در موردش فرمود: «از این صوفی ریا کار و بازیگر پروا کنید». [1] .
برخی نیز این جمله را در نکوهش او، از جانب حضرت مهدی‌علیه السلام دانسته‌اند که در هر حال نشانگر پلیدی و گمراهی این مرد است.
او تا زمان نیابت جناب محمدبن عثمان زیست و با سماجت بسیار، سفارت آن جناب را انکار کرد. توقیع مبارکی از جانب حضرت مهدی‌علیه السلام در مورد لعن و نفرین بر او و لزوم اظهار بیزاری از کارهایش صدور یافته است. [2] .
بیشتر کتاب‌های رجالی، او را ملقب به «عَبَرْتایی» می‌دانند. [3] شیخ طوسی‌رحمه الله در «کتاب الغیبة» وی را «کرخی» نامگذاری کرده و «بغدادی» نیز درباره او گفته شده است. [4] .
از تاریخ فهمیده می‌شود که احمدبن هلال تا آخر سفارت و نیابت نایب نخست منحرف نشده بود؛ لکن به مجرد وفات عثمان بن سعید در نایب دوم شک کرد و نیابت او را نپذیرفت! [5] .
شیعیان هم پس از عزل، او را ملعون دانسته و از وی دوری جستند. پس از مرگ وی توقیعی از طرف ولی عصرعلیه السلام به دست حسین بن روح به شرح ذیل صادر شد:
«خداوند از فرزند هلال نگذرد که بدون اجازه و رضایت ما، در کار ما مداخله و تنها به میل خود عمل می‌کرد تا آنکه پروردگار، با نفرین ما زندگی‌اش را به انجام رساند. ما در زمان حیاتش نیز انحرافش را به خواص شیعیان خود اعلام کردیم. این را به هر کس که درباره او می‌پرسد، برسانید. هیچ یک از شیعیان ما معذور نیست در آنچه افراد مورد اعتماد از ما نقل می‌کنند، تردید کند؛ زیرا می‌دانند ما اسرار خود را با آنان می‌گوییم».
آن حضرت در توقیعی دیگر فرمود: «ابن هلال ایمان خود را پایدار نداشت و با آنکه مدت طولانی خدمت کرد، به دست خود ایمانش را به کفر دگرگون ساخت و خدا نیز او را کیفر داد». [6] .