اسم الکتاب : دانشنامه مهدویت و امام زمان عجل الله تعالی فرجه المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 148
پرچم های سیاه از خراسان
در فرهنگ مهدویّت از وجود «پرچمهای سیاه از خراسان» به عنوان نشانه
ظهور یاد شده و درباره آن روایاتی چند از معصومینعلیهم السلام نقل شده
است. مضمون این روایات آن است که پیش از ظهور امام مهدیعلیه السلام در
منطقه خراسان (خراسان قدیم، شامل: قسمتهای زیادی از ایران، افغانستان،
ترکمنستان، تاجیکستان و ازبکستان) انقلابی برپا میشود و مردم در حالی که
پرچمهای سیاه را به اهتزاز در آوردهاند، به حرکت در میآیند. [1] . پدیدار
شدن این نشانه ظاهراً در آستانه ظهور و یا اندکی پیش از آن خواهد بود؛ به
گونهای که حضرت مهدیعلیه السلام آنان را به سوی خویش فرا میخواند. امام
باقرعلیه السلام میفرماید: «تَنْزِلُ الرّایاتُ السُّودُ حَتّی تَخْرُجَ
مِنْ خُراسان اِلَی الکُوفَةِ فَاِذا ظَهَرَ المَهْدِیُعلیه السلام بَعَثَ
اِلَیهِ بِالبَیْعَةِ» [2] ؛ «پرچمهای سیاهی از خراسان بیرون میآید و به
جانب کوفه به حرکت در میآیند. پس چون مهدیعلیه السلام ظاهر شود، اینان
کسی را جهت بیعت نزد آن حضرت میفرستند». به غیر از این روایت، احادیث
دیگری نیز وجود دارد که نشان میدهد خروج پرچمهای سیاه از خراسان، قیامی
است که در آینده و در آستانه ظهور برپا میشود. در حقیقت، برخی از یاران
حضرت مهدیعلیه السلام همراه آن پرچمهای سیاه خواهند بود. [3] . رسول
خداصلی الله علیه وآله فرموده است: «اِذَا رَأیْتُمُ الرّایاتِ السُّودَ
قَد اَقْبَلَتْ مِنْ خُراسانَ فَأتُوها وَلَو حَبْواً عَلَی الثَّلْجِ
فَاِنّ فیها خَلیفَةَ المَهْدِیّ»؛ [4] . برخی احتمال دادهاند: منظور
از خروج پرچمهای سیاه از خراسان، همان قیام ابومسلم خراسانی (در سال 140ه
.ق) علیه حاکمیت هزار ماهه بنیامیه است. [5] که به از هم گسستن حکومت
بنیامیه و روی کارآمدن بنیعباس انجامید! مستند اینان، روایت زکار از امام
صادقعلیه السلام و بعضی قراین و مؤیدات تاریخی است. در این روایت، با اشاره به نام و مشخصات ابومسلم خراسانی، از وی به عنوان صاحب پرچمهای سیاه، یاد شده است. [6] . این
احتمال درست نیست؛ زیرا روایت زکار - که مهمترین مستند و دلیل آن به شمار
میرود - از نظر سند ضعیف و غیرقابل اعتماد است. افزون بر این، تطبیق این
نشانه بر شورش ابومسلم خراسانی، در پیش از یک قرن قبل از تولد امام
مهدیعلیه السلام و نشانه ظهور دانستن آن، بسیار بعید است! این نکته نیز
در خور توجه است که حاکمان بنیعباس، تلاش میکردند، قدرت را از دست
بنیامیه بگیرند؛ از این رو «نفس زکیّه» را مهدی معرفی میکردند! و از جانب
دیگر میخواستند شورش ابومسلم خراسانی را در راستای قیام مهدیعلیه السلام
و نشانه ظهور وی قلمداد کنند! بر این اساس، بعید نیست حاکمان بنیعباس، به
دلخواه خویش، در این روایات دست برده و آنها را با خود تطبیق کرده باشند.
[7] .
[1] ر.ک: کتاب الغیبة، ص 452. [2] کتاب الغیبة، ص 453، ح 457. [3] اربلی، کشفالغمة، ج 2، ص 472. [4] همچنین ر.ک: مسند احمد، ج 5، ص 277؛ تحفةالاحوذی، ج 6، ص 451؛ کنزالعمال، ج 11، ص 160، ح 31033؛ کتاب الفتن، ص 188. [5] ر.ک: تاریخ غیبت کبری، ص 458. [6] الغیبة، ص 125. [7] چشم به راه مهدیعلیه السلام ، ص 296.
اسم الکتاب : دانشنامه مهدویت و امام زمان عجل الله تعالی فرجه المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 148