تفسیر آیه «ما ننسخ من ءایه...»

در تفسیر منسوب به امام حسن عسکری علیه السلام آمده است:
امام عسکری فرمود: جد (بزرگوارم) محمد بن علی بن موسی الرضا، علیه السلام فرمودند: (ما ننسخ من آیه) «هر آیه ای نسخ کنیم» به اینکه حکم آن را بر داریم (أو ننسها) «یا نسخ آن را به تأخیر اندازیم» به اینکه رسم آن را بر داشته و نقش آنرا از دلهای دیگران و از قلب تو ای محمد!، پاک کنیم؛ چنانکه خدای متعال فرمود: (سنقرئک فلا تنسی - الا ما شآء الله انهعلم الجهر و ماخفی)[1] «ما به زودی، قرآن را بر تو می خوانیم و فراموش نخواهی کرد، مگر آنچه را خدا بخواهد که او به امور آشکار و پنهان عالم، آگاه است».عنی: مگر اینکه خدای متعال بخواهد تو را به فراموشی وا دارد پساد آن را از دلت بر می دارد. «بهتر از آن را می آوریم»عنی: بهتر از آن را برای شما؛ بنابراین آیه دومی، ثواب بیشتری برای شما دارد و با مصلحت شما به مراتب سازگارتر از آیه نخستی است که منسوخ شده است؛ «یا مانند آن را می آوریم» به لحاظ همخوانی با مصلحت شما؛ خلاصه اینکه: ما هیچ حکمی را بر نداشتها تغییر نمی دهیم، جز اینکه خیر و صلاح شما را در نظر می گیریم.
سپس فرمود: ای محمد صلی الله علیه و اله! «آیا نمی دانی که خداوند بر همه چیز، توانا است؟!» بنابراین او که قادر و توانا است، قدرت نسخ و جز آن را دارد؛ ای محمد! آیا نمی دانی که: «حکومت آسمانها و زمین از آن خدا است؟!» و او نسبت به اداره امور و خیر و صلاح آنها، آگاه است؟ به این ترتیب، شما را نیز با آگاهی و دانش خود، اداره می نماید. «و جز خدا، ولیی برای شما نیست» که صلاح و مصلحت شما را به عهده بگیرد و سرپرستی کند چرا که عالم به همه مصالح، تنها خداوند عزیز و بزرگ است نه غیر او؛ «و لا نصیر»عنی شما،ار واوری ندارید که هر گاه پدیده نا خوشایندی از سوی خدای متعال به شما روی آورد،ا عقوبتی از جانب وی، شما را در بر گرفت، شما رااری رساند.
و محمد بن علی (امام جواد علیه السلام) فرمود: و چه بسا «نسخ» و«تغییر» را به خاطر مصلحت و منفعت شما، مقدر و مقرر فرموده تا به آن، ایمان بیاورید و ثواب زیادی نصیبتان گردد؛ بنابراین، هر نسخ و تغییری، در راستای خیر و صلاح شما صورت می گیرد.
آنگاه افزود: ای محمد صلی الله علیه و اله! آیا نمی دانی «که حکومت آسمانها و زمین از آن خداست؟!» پس او با قدرت و توانایی خود، آنها را تصاحب می کند و مطابق خواست و اراده خویش اداره می نماید؛ هیچ کس نمی تواند تصمیمات او را جابجا نموده، جلو و عقب بیندازد و فرمود: «نیست شما را» ای گروههود و دروغ پنداران دعوت حضرت محمد و منکران نسخ احکام شرایع و مکاتب آسمانی «غیر از خداوند» جز خداوند «ولیی» که عهده دار خیر و صلاح شما گردد اگر پروردگار شما مصالح شما را به عهده نگیرد «و نهار و نهاوری» غیر از خداوند که عذاب او را از شما دفع کند.[2] [3] .