3- جايز نيست ولى مازنى فاصله شدن ظرف را جايز مىداند مانند: ما احسن
اليوم زيدا
4- دو فعل مدح عبارتند از:
الف: نعم مانند: نعم الرّجل زيد (خوب است اين مرد كه زيد باشد)
ب: حبّذا مانند: حبّذا رجلا زيد (خوب است او از حيث مرد بودن كه زيد
مىباشد)
5- فاعل « نعم » از سه حال خارج نيست:
1- اسم معرّف به الف و لام مانند: نعم الرجل زيد
2- مضاف به معرّف به الف و لام نظير: نعم غلام الرّجل زيد
3- گاهى فاعل آن ضمير مىباشد در اين صورت واجب است يا نكره منصوبى را
به عنوان تمييز براى آن بياورند مانند: نعم رجلا زيد
يا كلمه « ما » را تمييزش قرار دهند مانند: فنعمّا هى (پس آن
عملى است نيكو)
و فاعل « حبذا » كلمه « ذا » و بعد از آن اسم مخصوص به مدح بوده و نكره منصوبى كه مىآورند
تمييز مىباشد مانند: حبّذا رجلا زيد
و فاعل در افعال ذم نيز مانند فاعل در نعم يا اسم معرّف به الف و لام
بوده و يا مضاف و معرف به الف و لام مىباشد و يا احيانا آنرا ضمير مىآورند كه
بعد از آن نكره منصوبى را به عنوان تمييز ذكر مىكنند
6- افعال مدح دو فعل بوده و آنها عبارتند از « نعم و حبّذا كه مثالشان گذشت
و افعال ذمّ نيز دو فعل مىباشند و آنها عبارتند از:
1- بئس مانند: بئس الرّجل زيد (بد است آن مرد كه زيد باشد)
2- ساء مانند: ساء الرّجل زيد (بد است آن مرد كه زيد باشد)
7- و امّا تعيين افعال تعجب و معمول آنها در جملات مذكور:
الف: « ابصر » فعل تعجب بوده و ضمير مجرورى در « به » فاعلش مىباشد.
« اسمع »
فعل تعجب بوده و به قرينه « ابصر به» فاعل آن حذف شده و
در تقدير