اينك مى‌گوئيم حذف متعلّق مزبور واجب است تا بدين‌ترتيب ظرف و جار و مجرورى كه خبر واقع شده‌اند مستقرّ باشند چه آنكه ظرف مستقرّ در اصطلاح ارباب ادب ظرفى است كه متعلّقش از افعال عموم بوده و محذوف باشد مانند زيد فى الدّار يعنى زيد استقرّ فى الدّار.

و اگر در موردى متعلّق ظرف مزبور (ظرفى كه خبر واقع شده) ظاهر و بآن تصريح شده باشد اين امر شاذّ و برخلاف قاعده است چنانچه در قول شاعر چنين آمده:

يعنى عزّت و بزرگى براى توست اگر ياور و هم قسم با تو عزيز باشد ولى اگر وى خوار و ذليل شده باشد پس تو نيز در وسط خوارى و ذلّت‌خواهى بود.

شاهد در « لدى » بوده كه ظرف است و خبر براى « انت » واقع شده ولى معذلك متعلّقش كه « كائن » است ذكر گرديده و اين برخلاف قاعده مى‌باشد.

اختلاف ادباء در تقدير متعلّق‌

شارح گويد:

متعلّق ظرف را مى‌توان اسم فاعل تقدير كرد چنانچه مصنّف بآن قائل است مثلا در مثال « زيد فى الدّار» بگوئيم تقديرش « زيد كائن فى الدّار» است.

چنانچه ممكنست آنرا فعل فرض نمود همانطوريكه مختار ابن حاجب چنين است يعنى در مثال مزبور مى‌گويد: تقديرش « زيد استقرّ فى الدّار» مى‌باشد.

دليل مصنّف‌

دليل مصنّف برلزوم تقدير اسم آنستكه:

ظرف و جار و مجرورى كه خبر واقع شده‌اند اگر پس از « اذا فجائيّه»