خبر: مضاف اليه.

بالمبتداء: جار و مجرور، متعلّق است به « رفع ».

ترجمه:

مبتداء را بواسطه ابتدائيّت رفع داده و همچنين رفع خبر بواسطه مبتداء مى‌باشد.

شرح عربى:

و رفعوا مبتدء بالابتداء، و هو كونه معرّى من العوامل اللّفظيّة.

و قيل: جعل الاسم اوّلا ليخبر عنه.

كذاك رفع خبر بالمبتداء، وحده و هو الصّحيح الّذى نصّ عليه سيبويه، لانّه طالب له.

و قيل: بالابتداء، لانّه اقتضاهما، فعمل فيهما.

و ردّ بانّ اقوى العوامل و هو الفعل لا يعمل رفعين، فما ليس اقوى اولى.

و قيل: بالابتداء و المبتداء.

و قال الكوفيّون ترافعا اى كلّ واحد منهما رفع الآخر و له نظائر فى العربيّة.

ترجمه و شرح:

اقوال و آراء در عامل مبتداء و خبر

مصنّف گويد:

علماء رفع مبتداء را بواسطه ابتدائيّت مى‌دانند.

شارح گويد:

مقصود از ابتدائيّت آنستكه مبتداء از عوامل لفظيّه برهنه و مجرّد مى‌باشد چنانچه در مثال « زيد قام» لفظ زيد از هرعامل لفظى خالى است و طبق گفته مصنّف نفس اين تجرّد و خالى بودن كلمه « زيد » را رفع داده است.

بعضى ديگر در تفسير ابتدائيّت گفته‌اند:

ابتدائيّت يعنى اسمى را اوّل كلام قرار مى‌دهند تا از آن خبر دهند.

سپس مصنّف گويد:

و همچنين مرفوع بودن خبر بواسطه مبتداء مى‌باشد.