اسباب عدم انصراف باقى بوده و چه زائل شده باشند.

مصنّف كه ناظم ابيات و اشعار در اين كتاب است در كتاب نكت خود كه شرحى است برمقدّمه ابن حاجب بتفصيل قائل شده و گفته است:

اگر اسم بعد از گرفتن ال و اضافه شدن علّتى از دو علّت عدم انصرافش زائل شود منصرف گشته و اگر هردو علّت همچنان باقى باشند اسم نيز به غير منصرف بودنش باقى مى‌باشد.

اين رأى را ابن خبّاز و سيّد ركن الدّين نيز پسنديده و اختيار كرده‌اند.

قوله: و سيأتى فى بابه: يعنى باب ما لا ينصرف.

قوله: ما دام لم يضف: ضمير فاعلى در « لم يضف» به ما لا ينصرف راجع است.

قوله: فان كان جرّ بالكسرة: ضمير در « كان » به كلّ واحد من الاضافه و كونه بعد ال راجع است.

قوله: انّه باق على منع صرفه: ضمير در « انّه » و « منع صرفه» به ما لا ينصرف راجع است.

قوله: مطلقا: چه علّت عدم صرف زائل شده و چه باقى باشد.

قوله: و به صرّح فى شرح التّسهيل: ضمير در « به » به بقاء على منع صرفه راجع است.

قوله: الى انّه منصرف: ضمير در « انّه » به ما لا ينصرف راجع است.

قوله: مطلقا: چه علّت عدم صرف زائل شده و چه باقى باشد.

قوله: و اختار النّاظم: مقصود از « ناظم » ناظم اشعار و ابيات است كه مصنّف مى‌باشد.

قوله: فى نكته: يعنى در كتاب نكت.

قوله: على مقدّمة ابن الحاجب: يعنى نكت شرح برمقدّمه ابن حاجب است.

قوله: انّه ان زالت منه علّة: ضمير در « انّه » بمعناى « شأن » بوده و ضمير در « منه » به ما لا ينصرف عود مى‌كند.