حاشيه : قوله : و الوقتيّتان .

اى الوقتية المطلقه و المنتشرة المطلقه .

ترجمه : مرحوم محشّى ميفرمايند :

منظور از كلمه « وقتيتان » وقتية مطلقه و منتشره مطلقه است كه از باب تغليب لفظ « وقتيّه » را تثنيه بسته‌اند .

حاشيه : قوله : باللّادوام الذّاتى .

و معنى اللّادوام الذّاتى انّ هذه النسبة المذكورة فى القضيّة ليست دائمة مادام ذات الموضوع موجودة فيكون نقيضها واقعا البتّة فى زمان من الازمنة، فيكون اشارة الى قضيّة مطلقة عامّة مخالفة للاصل فى الكيف، موافقة له في الكمّ .

ترجمه و شرح : مرحوم محشّى در ذيل كلام مصنّف كه ميگويد « باللّادوام الذّاتى » ميفرمايد :

معناى « لا دوام ذاتى » اينست كه نسبت و حكم واقع در قضيّه تا ماداميكه موضوع موجود است استمرار و دوام ندارد در نتيجه در يكى از سه زمان نقيض آن براى موضوع ثابت مى‌باشد و اين معنا مفاد قضيه « مطلقه عامه » است از اينرو بايد گفت قيد « لا دوام ذاتى » كه جزء دوّم قضيّه مركّبه را تشكيل ميدهد اشاره است به قضيّه بسطه مطلقه عامه كه با جزء اوّل يعنى اصل قضيه در كيف « سلب و ايجاب » مخالف و در كمّ « كليّت و جزئيّت » موافق است .

قوله : فافهم :

شايد مقصود اين باشد : اينكه گفتيم « لا دوام ذاتى » اشاره به قضيّه مطلقه عامّه دارد نه آنكه معنايش مطلقه عامه باشد جهتش آنستكه معناى مطابقى و صريح « لا دوام ذاتى » سلب حكم دائمى از ذات موضوع است البته لازمه آن ثبوت نقيض حكم در يكى از ازمنه سه‌گانه بوده كه معناى‌

آثار الباقية في شرح الحاشية، ص