اسم الکتاب : الکلام الغنی؛ شرح فارسی بر باب اول مغنی المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 312
آنچه نزد من ظاهر و روشن است اينكه قول كوفيون صحيح مىباشد زيرا
معنا در مثل آيه شريفه: ام جعلوا للّه شركاء .
مشتمل بر استفهام بلكه براى صرف اضراب است.
و همچنين اگر « ام » طبق گفته بصريين بمعناى « بل و همزه» باشد لازمه آن
اينستكه در عبارات و امثله ذيل بايد ادّعاى تأكيد نمود و آن برخلاف اصل است،
عبارات و امثله مزبور عبارتند از:
الف: آيه شريفه: ام هل تستوى الظلمات .
ب: آيه شريفه: ام ما ذا كنتم تعملون ( بلكه چهچيز را انجام مىدهيد).
ج: آيه شريفه: ام من هذا الذى هو جند لكم ( بلكه چه كسى مددكار و سپاه
شما مىباشد).
د: قول افنون تغلبى:
انّى جزوا عامرا سوء بفعلهم
ام
كيف يجزوننى السوءى من الحسن.
ام كيف ينفع ما تعطى العلوق به
رئمان
انف اذا ما ضنّ باللّبن
يعنى: آن جماعت چگونه جزاى بد دادند قوم عامر را در مقابل فعل نيكوى
ايشان يا آنكه چگونه بمن جزاى بد مىدهند در مقابل كار نيك من.
بلكه چگونه نفع مىبخشد آنچيزى كه عطا مىكند شترى كه بچّه خود را
دوست مىدارد بواسطه آن پوست بچهاش كه پر از كاه مىباشد مهربانى و عطوفت را
هرگاه كه بخل كند آن شتر از شير دادن.
مصنّف گويد:
كلمه « العلوق » بفتح عين بدون نقطه يعنى ماده شترى كه قلبش
پيش فرزندش بوده و بآن محبت داشته باشد و شرح آن اينستكه:
بچه شتر را نحر كرده سپس پوستش را مىكنند و در آن كاه مىريزند و
آنگاه
اسم الکتاب : الکلام الغنی؛ شرح فارسی بر باب اول مغنی المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 312