ترجمه:

اذن و مسائل در آن‌

مصنّف گويد:

در « اذن » مسائلى چند وجود دارد كه ذيلا شرح و توضيح ميدهيم:

مسئله اوّل بيان حقيقت نوعيّه اذن‌

جمهور از ادباء گفته‌اند: اذن حرف است.

بعضى ديگر معتقدند كه اسم است و اصل در « اذن اكرمك»، اذا جئتنى اكرمك بوده سپس جمله « جئتنى اكرامك» حذف شده و تنوين عوض از آن آمده و ان در نيت مى‌باشد.

بنابر قول اوّل رأى صحيح آنستكه آنرا بسيط بدانيم نه مركب از « اذ » و « ان » و بنابراينكه اذن بسيط باشد قول صحيح آنستكه اينكلمه ناصبه است نه اينكه بعد از آن كلمه « ان » مضمر و مقدّر بوده و نصب بواسطه آن صورت مى‌گيرد.

مسئله دوّم در بيان معناى اذن‌

سيبويه مى‌گويد:

معناى « اذن » جواب و جزاء است.

شلوبين مى‌گويد:

معناى « اذن » در تمام موارد جواب و جزاء است.

ابو على فارسى گفته است:

معناى « اذن » در اكثر مواضع جواب و جزاء مى‌باشد و گاهى هم براى جواب واقع شدن ممحّض است بدليل آنكه وقتى بشما گفته ميشود: