دوران امامت پنجمين پيشوا، امام محمدباقر(عليه السلام)، عصر رشد فرقه هاى كلامى بود و در ميان فرقه ها، مى توان به رشد خوارج و معتزله اشاره كرد كه در حقيقت هر دو گروه با حكومت امويان درگير بودند. گروه خوارج تمام فرقه ها را تكفير كرده و حكومت امويان را حكومت غير اسلامى مى خواند. گروه معتزله كه بر اساس اعتقاد به عدل و مبارزه با جبرى گرى، كه همسو با انديشه اموى است كاملاً مخالف بودند، لذا مناظرات امام باقر(عليه السلام) بيشتر با اين دو گروه انجام مى گرفت، اينك در اين جا به برخى مناظره هاى امام با گروه خوارج اشاره مى كنيم:

گروه خوارج، با تمام جهالت و نادانى كه داشتند، در تنزيه خدا از جسم و جسمانيات به شيعه نزديكتر بودند و شايد علّت آن اين است كه سران خوارج، مدتها پاى منبر اميرمؤمنان(عليه السلام) و سخنرانى هاى ايشان بودند و اعتقاد به تنزيه براى آنان نهادينه شده بود، ازاين جهت، بزرگان خوارج، امام باقر(عليه السلام) را به آزمون كشيدند تا نظر او را درباره تنزيه خدا از زمان و مكان بدانند.

خدا از كى بوده است؟

نافع بن أزرق از سران خوارج در عصر امام باقر(عليه السلام) همراه با فرد