ديدار هارون با امام موسى بن جعفر(عليه السلام) در مسجد پيامبر(صلى الله عليه وآله)

در نظر فقه شيعه، ارث داراى طبقاتى است به گونه اى كه هر طبقه اى به ميّت، از طبقه بعدى نزديكتر است. فرزندان و پدران و مادران در رده اوّل، برادران و خواهران در رده دوم، و عمو و عمه و دايى و خاله، در طبقه سوم جاى دارند.

ولى در فقه سنّى فرعى مطرح است و آن، مشاركت عمو با اولاد ميّت، در تركه است كه از آن به نام «عصبه» تعبير مى كنند. شايد اشخاصى خوشبينانه به اين مسأله بنگرند و تصوّر كنند كه مسأله، واقعاً يك اختلاف فقهى بوده، در حالى كه در اينجا يك نظر ديگر هست و آن اينكه مشاركت دادن عمو با اولاد ميّت، يك نظريه سياسى بود كه عباس را از نظر وراثت در رديف دخت گرامى پيامبر(صلى الله عليه وآله) درآورند تا يك نوع معادله اى بين او و على(عليه السلام)پديد آيد.

پس از سپرى شدن دوران امويان، فرزندان عباس به اين مسأله بيشتر دامن مى زدند و مقام عمو را در رديف مقام فرزندان معرفى مى كردند تا از اين طريق ثابت كنند كه آنان براى خلافت از پيامبر شايستگى دارند. اينك در اين مورد دو شاهد تاريخى مى آوريم و هر دو را شيخ مفيد براى ما بازگو مى كند:

هارون الرشيد وارد مدينه شد، براى او جلسه اى تشكيل دادند كه در آن بنى هاشم و فرزندان مهاجر و انصار و شخصيت ها حضور داشتند و امام كاظم(عليه السلام) نيز از روى ناچارى در آن جلسه شركت كرد، پس از گفتگوها، هارون به موسى بن جعفر(عليه السلام) گفت: برخيزيم و به زيارت رسول خدا