3. ولايت تكوينى و مسئله غلو

از انديشه هاى باطل پيرامون مسئله ولايت بر تصرف اين است كه تصور مى شود كه يك چنين اعتقاد مايه غلو در حق پيشوايان است در صورتى كه چنين اعتقادى ارتباط به غلو ندارد.

غالى كسى است كه بندگان خدا را از مقام عبوديت بالا برده و صفات خدا و افعال او را براى آنان ثابت كند، مثلاً بگويد: تدبير نظام آفرينش از آن پيشوايان معصوم است، آنان خالق و رازق، محيى و مميت على الاطلاق مى باشند.

حقيقت غلو اين است كه يا آنها را خدا بدانيم، و يا آنها را مبدأ افعال خدايى بدانيم، و هيچ كدام از اين دو ملاك، در ولايت تكوينى موجود نيست، نه كسى آنها را خدا مى داند و نه افعال و كارهاى الهى را براى آنها ثابت مى كند بلكه مى گويد آنان در پرتو عبوديت و بندگى، داراى قدرتى مى شوند كه مى توانند در مواردى كه انگيزه ارشاد و اصلاح باشد، در جهان آفرينش تصرف نمايند و اين دو نوع تفكر آن چنان با هم فاصله دارند كه به زحمت مى توان ميان آن دو شباهتى تصور نمود. زيرا هرگاه خداوند بنده خود را به انجام كارى به منظور ارشاد مردم قادر ساخت، چيزى از قدرت او كم نمى شود و بنده صاحب ولايت، گام از مقام عبوديت فراتر نمى گذارد.

مثَلِ يك انسان كامل نسبت به خدا مثل فرزندى است كه با سرمايه پدر در تجارتخانه او مشغول بازرگانى مى گردد و يا بسان وكيل است كه با سرمايه موّكل خويش كسب و كار مى كند.

تسلط و قدرت فرزند و وكيل، شاخه اى از اراده و خواست پدر و موكل است، از اين جهت اين نوع قدرت و تسلط هرگز مايه شرك نبوده بلكه بوى