اسم الکتاب : قرآن و قرآن پژوهي المؤلف : خرمشاهی، بهاءالدین الجزء : 1 صفحة : 66
دارد. و تـا امـروز هـم مـحاكم شرعى يا نهادهاى دينى و مجالس قانونگذارى در
كشورهاى اسلامى , يا مـجـتـهـدان و مـفـتـيان , تعارض نداشتن قوانين و
احكام و فتاواى جديد را با قرآن كريم رعايت مى كنند. 3 ) حديث يا سنت منبع
مستقلى از قرآن است . اما با آن مناسبات و پيوند و همخوانى بسيار دارد.
چـنـانـكه گاه قرآن سنت را نسخ مى كند يا تخصيص مى دهد , و گاه سنت قرآن را
, كه در كتب مربوط به ناسخ و منسوخ , به تفصيل با مثالهاى بسيار بيان شده
است . 4 ) عرفان يا تصوف اسلامى كه اساس آن بر حب الهى يا عشق متقابل انسان
به خدا و خدا به انسان اسـت ( مـائده , 54 ) , هـمچنين زهد و پارسايى و
اصالت ندادن به دنيا و مراقبه و محاسبه نفس , همه در قرآن ريشه دارد. عرفان
قرون اوليه كه بر مدار زهد و پارسايى مى گشت , يكسره قرآنى بود. مكتبهاى
عرفانى حكمى و فلسفى متاخر از جمله مكتب ابن عربى نيز اساسش بر تاويل
جسورانه از آيات و قصص قرآن استوار است . چنانكه مهمترين متن عرفان نظرى در
عالم اسلام كه فصوص الحكم ابن عربى ( م 638 ق ) است , داراى 27 فـص است كه
با گرده بردارى از قرآن و بر مبناى قصص قرآنى و شخصيتهاى انبياء و به نام
آنها طراحى و تدوين شده است . ابـوالعلاء عفيفى در مقدمه تصحيح خود از فصوص
, اين نكته را روشن ساخته است ( مقدمه , ص 12 و صفحات ديگر ). همچنين بحث
عرفا از اسماء و صفات الهى عمدتا قرآنى است . 5 ) قـرآن با آيات عديده
اخلاقى و توصيه هاى بسيار به فضايل و نهى تخطئه از رذايل اخلاقى , در حـدى
بـه اخـلاق و حـكمت عملى توجه دارد كه ميتوان آن را يك رساله اخلاقى متعالى
در نظر گرفت , و در اغلب مكاتب و كتب اخلاقى , نفوذ آيات و احكام اخلاقى
قرآنى مشهود است . ( بـراى تفصيل در اين باره ـ تعاليم اخلاقى در قرآن
نوشته بشيردار , در كتاب تاريخ فلسفه در اسلام , تدوين م . م . شريف ,
1/224 - 241 ). 6 ) قرآن اساس دستور زبان عربى را نهاده است .
اسم الکتاب : قرآن و قرآن پژوهي المؤلف : خرمشاهی، بهاءالدین الجزء : 1 صفحة : 66