15 جملات اسميه غير ساده: « ما و لا» ى شبيه ليس‌

جملات منفى (به وسيله « ما » و « لا » شبيه ليس)

به عبارات زير توجّه كنيد:

1. « زيد قائم؛ زيد ايستاده است».

2. « ما زيد قائما؛ زيد ايستاده نيست».

در عبارت «2» « ايستاده » بودن زيد با « ما » نفى شده است و « ما » جزء نواسخ است و به آن، « شبيه ليس» مى‌گويند؛ يعنى حرفى كه مانند فعل ليس عمل مى‌كند (ليس به اسم خود رفع و به خبر خود نصب مى‌دهد).

« ماى شبيه ليس» بر سر مبتدا و خبر آمده و مبتدا را « اسم » خود و خبر را « خبر » خود قرار مى‌دهد. « ماى شبيه ليس» به اسم خود رفع و به خبر خود نصب مى‌دهد.

به عبارت زير توجّه كنيد:

« لا رجل قائما؛ مردى ايستاده نيست».

« لا » در اين عبارت، هم‌چون « ما » عمل كرده و شبيه ليس است و « رجل » اسم « لا » و « قائما » خبر « لا » است.

احكام ما و لاى شبيه ليس‌

1. خبر « ما » و « لا » شبيه ليس، هرگز بر اسم خود مقدّم نمى‌شوند. بنابراين، عبارت « ما قائما زيد» درست نيست.

2. « ما » در معرفه و نكره مى‌تواند عمل كند ولى « لا » فقط در نكره عمل مى‌كند.