5 كلمات مبنى (2)

با برخى از كلمات مبنى در درس قبل آشنا شديم. بقيه كلمات مبنى عبارتند از:

اسماء موصول: تمام اسماء موصول مبنى‌اند.

به مثال‌هاى زير توجّه كنيد:

1. « دفن الّذي مات؛ كسى كه مرد، دفن شد».

2. « دفنت الذي مات؛ كسى را كه مرد، دفن كردم».

3. « سلّمت على الّذي مات ابوه؛ بر كسى كه پدرش مرد، سلام كردم».

در سه جمله بالا، شخصى به وسيله توضيحى كه درباره او داده شده، معين شده است و مخاطب نيز خبر دارد كه چه كسى مرده است. از اين‌رو، از موصول « الّذى » استفاده شده است. اين موصول در مثال 1، نائب فاعل؛ و در مثال 2، مفعول به و در مثال 3، مجرور به حرف جر است، ولى تغييرى در اعراب آن مشاهده نمى‌شود.

اسم‌هايى مانند: الّذي، الّتي و ... به معناى « كسى كه» يا « چيزى كه» از اسماء موصول بوده و مبنى‌اند. اسم موصول در جايى استفاده مى‌شود كه بخواهيم شخص يا چيزى را به وسيله توضيحى (كه مخاطب نيز از آن با خبر است) تعيين كنيم.

تبصره: موصولات به دو دسته تقسيم مى‌شوند:

دسته اوّل، موصولاتى هستند كه براى مفرد، مثنى، جمع (مذكر يا مؤنّث) صيغه‌هاى خاصّى دارند و دسته دوّم، موصولاتى هستند كه براى موارد مختلف به يك صورت به كار مى‌روند.