معنوى، آثار زير را مى‌توان در مورد « ان » بيان كرد:

الف) « ان » معناى « شرطيت » به عبارت مى‌دهد؛ يعنى تحقق امرى را وابسته به تحقّق امر ديگر مى‌كند. در مثال بالا اگر زدن از طرف مخاطب واقع شود، از طرف متكلّم نيز واقع مى‌شود.

ب) « إن » معناى « استقبال » را به دو فعل مابعد خود مى‌دهد. در عبارت بالا معنا چنين مى‌شود: « اگر ( در آينده) بزنى (در آينده) خواهم زد».

تبصره: گاهى يك يا دو فعل مابعد « ان »، ماضى است؛ در اين صورت نيز معناى آن آينده بوده و محلا مجزوم مى‌شود.

توضيح ساختمان جمله شرطيه: « ان » بر سر دو جمله وارد مى‌شود كه به جمله اوّل « جمله شرط» و به جمله دوّم، « جمله جواب شرط» گفته مى‌شود.

تمرين‌

عبارات زير را تركيب نموده، مطالب را در آنها پيدا كنيد:

1. .. وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُوا هذِهِ مِنْ عِنْدِكَ ... [1]

2. ... وَ لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ ... [2]؛ از خودتان عيب مگيريد»

3. لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ* وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ [3]

4. ... وَ لَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمانُ فِي قُلُوبِكُمْ ... [4]

[1] . نساء، آيه 78.

[2] . حجرات، آيه 11.

[3] . اخلاص، آيه 3- 1.

[4] . حجرات، آيه 14.