و چون خواجه طوسى در اين كتاب علاوه بر ذكر منافع و خواص و صفات گوهرها و سنگهاى بيش‌بها از تمام چيزهاى نفيس و نادر و غريب از جواهر كانى و ساخته‌هاى زر و سيم و عطريات و معجونات و ترياقهاى سودمند بحث كرده آنرا «تنسوخنامه ايلخانى» ناميده است و در يك موضع هم آنرا جواهرنامه خوانده است‌[1].

معنى تنسوخ و اصل آن‌

تنسوخ را جمعى از فرهنگ‌نويسان لغت تركى دانسته‌اند كه در زبان فارسى درآمده است و بعضى هم آنرا از اصل هندى تنسكهه پنداشته و تنسوق را معرب تنسخ نوشته‌اند.

صاحب فرهنگ جهانگيرى گويد: «تنسخ بفتح اول و ضم سين نفيس و نادر و تنسوق معرب آنست. و آن پارچه‌ايست در هند نازك و لطيف. و معنى تركيبى آن خوش آينده‌تن است، چه سخ بمعنى خوش باشد. ابن يمين گويد:

و در فرهنگ رشيدى و بهار عجم آنچه از فرهنگ جهانگيرى نقل شد در تفسير تنسخ ذكر شده و رشيدى بر آن افزوده است كه «آن نوعى از جامه نفيس است كه آنرا تن زيب گويند و مجازا بمعنى تحفه و چيز نفيس است».

صاحب برهان قاطع گويد: «تنسخ بضم سين بر وزن مه‌رخ هرچيز را گويند كه بسيار نادر و كمياب و بى‌مثل و مانند و در نهايت نفاست باشد. و معرب آن تنسوق است»

[1]تنسوخنامه چاپ حاضر ص 242 س 13