اسم الکتاب : تعليقه بر الهيات شرح تجريد المؤلف : الخفري، محمد بن احمد الجزء : 1 صفحة : 36
است دو قسم از اين اقسام پنجگانه- يعنى قسم دوم و قسم چهارم- از او
صادر گردد.
بدين طريق وى به بحث قدرت خاتمه مىدهد.
3-
علم
واجب تعالى
اين فصل درباره صفت علم بارى تعالى است. رءوس مطالب در اين فصل به
شرح ذيل است:
1. شرح دليل أوّل خواجه (- احكام حق تعالى)
2. شرح دليل دوم خواجه (- التجرّد)
3. شرح دليل سوم خواجه (- كيفية قدرته و استناد كلّ شيء إليه)
4. شرح چهار پاسخ خواجه از سؤال معترضان:
الف)
«و التغاير اعتبارى.»
ب)
«تغيّر الإضافات ممكن.»
ج)
«لا يستدعى العلم صورا مغايرة للمعلومات الخارجية.»
د)
«يمكن اجتماع الوجوب و الإمكان باعتبارين.»
مسئله علم بارى يكى ديگر از مسائل اختلافى ميان متكلّمان اسلامى است،
به طورى كه برخى از متكلّمان صفت علم را به طور مطلق براى بارى تعالى ثابت مىكنند
و برخى آن را به طور مطلق نفى مىكنند و بعضى ديگر قائل به تفصيلند.
چون خواجه نصير از مثبتان علم بارى تعالى به طور مطلق است، ابتدا
دلايل إثبات علم بارى را ذكر مىكند كه مجموعا سه دليل است. دليل أوّل ايشان كلامى
و دو دليل ديگر فلسفى است. با توجّه به شخصيت علمى خواجه، او در كتاب تجريد
الاعتقاد خود صرفا به عنوان يك متكلّم بحث نمىكند، بلكه گاه در جهت تقويت مباحث
كلامى، آن را با براهين فلسفى در مىآميزد. به هر حال خواجه پس از ذكر دلايل، به
ردّ شبهات و اعتراضاتى كه مخالفان علم بارى در اين باب وارد كردهاند،
اسم الکتاب : تعليقه بر الهيات شرح تجريد المؤلف : الخفري، محمد بن احمد الجزء : 1 صفحة : 36