شريك (از فصل دوم در صفات صانع) نگاشته شده است. چنان كه اشاره شد ارجمندى حاشيه حاضر بسيارى را بر آن داشت تا با تحشيه و تعليقه‌نويسى به نقد و بررسى آراى خفرى طىّ اين حاشيه مبادرت ورزند. برخى از ايشان عبارتند از:

ميرداماد، ملّا شمساى گيلانى، آقا جمال خوانسارى، ملّا عبد الرزّاق لاهيجى، ميرزا محمّد ابراهيم بن محمّد صدر الدين شيرازى، مولى احمد اردكانى يزدى، آقا محمّد باقر وحيد بهبهانى، شيخ حسين تنكابنى.[1]

اكنون به معرفى و بيان اجمالى مباحث حاشيه خفرى بر شرح تجريد قوشچى و از اين رهگذر به آشنايى و بررسى برخى از آراى شمس الدين محمّد بن احمد خفرى مى‌پردازيم.

شرح مختصر تعليقه خفرى‌

مسائلى كه خفرى در تعليقه خود به آنها پرداخته عبارتند از: إثبات واجب، قدرت واجب، علم واجب، حيات واجب، اراده واجب، و سمع و بصر واجب، تكلّم و صدق واجب، سرمديّت واجب و توحيد واجب.

اينك به جهت اهمّيت خاصّى كه بحث وى درباره واجب الوجود دارد، به بررسى و توضيحات بيشترى در اين زمينه مى‌پردازيم. شايان ذكر است كه چون تعليقه مذكور شرح بر شرح بر شرح است، لذا جهت فهم بيانات خفرى لازم دانستيم در ابتدا اقوال خواجه و قوشچى را نقل كرده و سپس آراى خفرى بر اين اقوال را بيان كنيم:

[1] ر. ك: الذريعة، ج 6، صص 64- 66 و 116.