اسم الکتاب : اسماعيليان و مغول و خواجه نصير الدين طوسي المؤلف : حسن امین الجزء : 1 صفحة : 78
كه از اقصى نقاط به آنجا آمده بودند. خواجه به قدرى آنان را دوست
داشت و با آنان دوستى مىكرد و در جهت تهيه وسايل تحقيق براى آنان تلاش مىنمود كه
اين رفتار زبانزد خاص و عام شده بود. بديهى است كه بقاى رصدخانه و اين انجمن علمى،
تخصيص مبالغ هنگفتى را مىطلبيد. مورّخان ذكر كردهاند:
هلاكو خان مقدار زيادى پول را براى هزينه ساخت رصدخانه به خواجه
پرداخته بود [1] اين مقدار به مرور زمان در جريان توسعه رصدخانه، كتابخانه و انجمن
علمى، مصرف شده بود لذا خواجه تصميم گرفت براى تأمين بودجه تكميلى اين تشكيلات،
منابع مالى جديدى را ايجاد كند. از آنجا كه مسؤوليت نظارت بر اداره اوقاف اسلامى
در تمامى سرزمينهاى اسلامى تحت تسلط ايلخانيان، از خراسان گرفته تا عراق، به او
واگذار شده بود و درآمد اين اوقاف قابل ملاحظه بود، لذا مقدار قابل توجهى از آن را
براى هزينههاى جارى رصدخانه و ملحقات آن اختصاص داد.[2]
در سوگ خواجه:
تا به حال اشعار بسيارى به زبان عربى و فارسى در سوگ خواجه سروده شده
است. از جمله اين اشعار، شعرى است كه «بهاء الدين عيسى اربلى» در سوگ او و سوگ «عز الدين اربلى» كه در يك سال درگذشتند، سروده است:
و لما قضى عبد العزيز بن جعفر
و أردفه رزء النصير
محمد
جزعت لفقدان الاخلاء و انبرت
شؤوني كمرفض الجمان
المبدد
[1]صفدى، الوافى بالوفيات، 1/ 182 ابن شاكر كتبى، فوات
الوفيات، 2/ 149 و منابع ديگر.
[2]ابن فوطى، مجمع الآداب (با تصحيح شبيبى)، ج 2، ص 216.
اسم الکتاب : اسماعيليان و مغول و خواجه نصير الدين طوسي المؤلف : حسن امین الجزء : 1 صفحة : 78