نمى كند چنانكه خواهيم گفت.

راههايى كه قرآن براى تفكر مذهبى نشان مى دهد

قرآن كريم در تعليمات خود براى رسيدن و درك نمودن مقاصد دينى و معارف اسلامى، سه راه در دسترس پيروان خود قرار داده، به ايشان نشان مى دهد كه ظواهر دينى و حجت عقلى و درك معنوى از راه اخلاص و بندگى است.

توضيح اينكه: ما مى بينيم قرآن كريم در بيانات خود، همه مردم را طرف خطاب قرار داده گاهى بى اينكه حجتى به گفته خود اقامه كند، بلكه به مجرد اتكا به فرمانروايى خدائى خود، به پذيرفتن اصول اعتقادى مانند توحيد و نبوت و معاد و احكام عملى مانند نماز و روزه و غير آنها امر مى كند و در برخى از اعمال نهى مى نمايد و اگر اين بيانات لفظى را حجيت نمى داد هرگز از مردم پذيرش و فرمانبردارى آنها را نمى خواست، پس ناگزير بايد گفت اينگونه بيانات ساده قرآن، راهى است براى فهم مقاصد دينى و معارف اسلامى. ما اين بيانات لفظى را مانند: (آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ)* و: (أَقِيمُوا الصَّلاةَ)* را ظواهر دينى مى ناميم.

و از سوى ديگر مى بينيم قرآن كريم در آيات بسيارى به سوى حجت عقلى، رهبرى مى كند و مردم را به تفكر و تعقل و تدبر در آيات آفاق و انفس، دعوت مى فرمايد و خود نيز در موارد احقاق حقايق به استدلال عقلى آزاد مى پردازد و حقا هيچ كتاب آسمانى علم و معرفت برهانى را براى انسان مانند قرآن كريم نمى شناسد.

قرآن كريم با اين بيانات اعتبار حجت عقلى و استدلال و