امامان اهل بيت داشتند، از دست مى‌دهند و تشكل مذهبيشان سقوط كرده ديگر خطرى از اين راه متوجه دستگاه خلافت نخواهد گرديد [1].

بديهى است كه پس از حصول مقصود، از بين بردن امام براى مأمون اشكالى نداشت. مأمون براى تحقق دادن به اين تصميم، امام رااز مدينه به مرو احضار كرد و پس از حضور، اول خلافت و پس از آن ولايت عهد خود را به امام پيشنهاد نمود و آن حضرت اعتذار جسته نپذيرفت ولى بالاخره به هر ترتيب بود قبولانيد و امام نيز به اين شرط كه در كارهاى حكومتى و عزل و نصب عمال دولت مداخله نكند ولايت عهد را پذيرفت. [2]

اين واقعه در سال دويست هجرى اتفاق افتاد ولى چيزى نگذشت كه مأمون از پيشرفت سريع شيعه و بيشتر شدن ارادت ايشان نسبت به ساحت امام واقبال عجيب عامه مردم و حتى سپاهيان و اولياى امور دولتى، به اشتباه خود پى برد و به صدد چاره‌جويى آمده آن حضرت را مسموم و شهيد ساخت.

امام هشتم پس از شهادت در شهر طوس ايران كه فعلا شهر مشهد ناميده مى‌شود مدفون گرديد.

مأمون عنايت بسيارى به ترجمه علوم عقلى به عربى نشان مى‌داد و مجلس علمى منعقد كرده بود كه دانشمندان اديان و مذاهب در آن حضور يافته به مناظره علمى مى‌پرداختند امام هشتم نيز در آن مجلس شركت مى‌فرمود و با علماى ملل و اديان به مباحثه و مناظره مى‌پرداخت و بسيارى از اين مناظره‌ها در جوامع حديث شيعه مضبوط است. [3]

[1] . دلائل الامامه، ص 197 و مناقب ابن‌شهرآشوب، ج 4، ص 363

[2] . اصول كافى، ج 1، ص 489؛ ارشاد مفيد، ص 290؛ فصول المهمه، ص 237، تذكرة الخواص، ص 352 و مناقب ابن‌شهرآشوب، ج 4، ص 363

[3] . مناقب اين شهر آشوب، ج 4، ص 351 و احتجاج طبرى، ج 2، ص 170- 237