خلقت عالم و آدم پياده شده است، تا هر يك به زيباترين صورت آراسته و پيراسته گرديده است‌ فَتَبارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقِينَ‌ (مؤمنون 15).

جمال جان فزاى جهان و انسان، از وحدت صنع است كه از نقاش چيره‌دست آفرينش، با ترتيب تام، و تنسيق كامل، و اندازه سزاوار، و ريخت بايسته، و پيوست شايسته، و نسبت موزون، و انسجام مربوط اعضا و جوارح حساب‌شده آنها با يكديگر صورت يافته است كه در نهايت زينت و زيبائى و آراستگى است.

امام صادق عليه السلام در پايان توحيد مفضل فرمود: كلمه «قوسموس» به زبان جارى و معروف يونانيان، اسم اين جهانست و تفسير آن زينت است، و همچنين فيلسوفان و مدعيان حكمت جهان را به همين نام مى‌خواندند. و اين تسميه نبود مگر اينكه در آن تقدير و نظام ديدند، و تنها به تسميه تقدير و نظام راضى نشدند حتى آن را زينت ناميدند تا ديگران را آگاه كنند كه عالم با همه درستى و استوارى كه در آفرينش اوست در غايت زيبائى و نيكويى آفريده شده است.

آنگاه امام كه خود سليل نبوت و ثمره شجره طيبه طوباى علم است، علم‌پرورى فرموده است و ارسطو را به بزرگى ياد نموده است كه وى مردم زمانش را از وحدت صنع به وحدت صانع مدبر حكيم، دلالت كرده است (بحار ج 2 ص 45 و 46).

واژه «اندازه» پارسى، در تازى به كلمه «هندسه» تعريب شده است، يعنى هندسه همان اندازه است. در اصول كافى جناب كلينى، روايت است كه امام هشتم عليه السلام به يونس بن عبد الرحمن فرموده است: فتعلم ما القدر؟ قلت: لا، قال: هى الهندسه. آيا مى‌دانى قدر چيست؟