(۱۹)

رخدادهاى زمان ابوالفتوح رازى [1]

غلامحسين مراقبى

شادروان محمد قزوينى در فروردين ماه ۱۳۱۵ خورشيدى با نگاشتن ۴۱ صفحه با عنوان «خاتمة الطبع» درباره زندگانى شيخ ابوالفتوح رازى و نگرشى دقيق به تفسير شيخ، بيشتر گفته ها را درباره اين تفسير بزرگ و مانا باز گفته است. با انگيزه سپاس و ستايش از كار شادروان قزوينى، همان پايانه چاپ را بر سر آغاز جلد دوم مى نشانيم تا از چشم قزوينى شيخ ابوالفتوح و تفسير با شكوهش را بشناسانيم؛ زيرا جلد نخست فزون از هشتصد صفحه است و جلد دوم كمتر از هفتصد. ناگزير براى گريز از افزايش حجم، پايانه شادروان قزوينى را بر سر آغاز جلد دوم مى نشانيم.
درباره تفسير روض الجنان و روح الجنان گفتنى است كه اثرى است «به زبان فارسى و به مذاق شيعه» [2] كه نويسنده با آگاهى و با استفاده از دانش هاى ترجمه، پيچشهاى لغوى، واژگان كمياب، شأن نزول آيات، راز و رمزهاى صوفيه و عارفان، زبانشناسى، اخترشناسى و تمثيلهاى فارسى و عربى، از عهده كار سترگ خود برآمده است.
ياد آورى اين نكته به شكوه كار ابوالفتوح مى افزايد كه او اثر خود را در پايانه سده پنجم و دهه هاى نخستين سده ششم پديد آورد كه تلاش او همه آن بود تا از بيشترين

[1] مقدمه روض الجنان، افست، تصحيح ملك الشعراء بهار، انتشارات ملك، ۱۳۷۸ ش، ص ۳ ـ ۱۱.

[2] تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازى، عسكر حقوقى، دانشگاه تهران، ۱۳۴۶، ج ۱، ص چهل.