و در جايى ديگر فرمود:
«القرآن والحكمة، وبعبارة أخرى، الشرع والعقل، ولن يفيد العقل والحكمة إن لم ينظر بهما إلى القرآن، ولا يستفيد من القرآن إذ لم يتدبّر فيه بعقله. فالقرآن عرصة يرى ما فيها بنور العقل والحكمة... اعلم أنّ العقل لن يهتدي إلاّ بالشرع والشرع لن يتبيّن إلاّ بالعقل، والعقل كالأسّ والشرع كالبناء. ولن يثبت بناء ما لم يكن أسّ؛ ولن يغني أس مالم يكن بناء. وأيضاً العقل كالبصر والشرع كالشعاع؛ ولن ينفع البصر ما لم يكن شعاع من خارج، ولن يغني الشعاع ما لم يكن بصر». [1]
به اعتقاد علامه، عقل داراى آن چنان جايگاهى است كه اگر كسى از عقل و حكمت مذمت كند، در حقيقت مخالفت قرآن كرده است... و اگر گويى: بعضى به متابعت عقل، طبيعى و دهرى شدند، گوييم: آن به متابعت وَهم است، نه عقل. [2] ايشان اين نكته مهم و اساسى را ذيل آيه دوازدهم سوره لقمان «وَ لَقَدْ آتَيْنا لُقْمانَ الْحِكْمَةَ» بيان داشته اند و از جمله چنين فرموده است:
«خداوند به اين آيه براى مسلمانان بيان كرد كه حكمت، نعمت بزرگى است كه خداوند به هر كس ندهد و كسى كه لايق آن باشد نعمت بزرگى به او داده است و عقل و فهم كه بدان چيزها را بداند و حقايق اشيا را دريابد، مذموم نيست. اگر گويى: اهل شرع از حكمت مذمت مى كنند، گوييم: محال است مسلمان در مقابل نصّ قرآن، سخنى مناقض آن گويد و اگر كسى از عقل و حكمت مذمت كند...». [3]
با چنين ديدگاهى كه آن مرحوم درباره عقل دارند، به هنگام مواجه و رويارويى با روايات، هرگز توجّه خويش را صرفاً به اين مهم معطوف نداشته است كه آن روايت در چه كتاب حديثى ثبت شده است و يا از كدام ناقل و راوى نقل گرديده

[1] همان، ج ۸ ، ص ۱۳۸ ـ ۱۳۹.

[2] تفسير ابوالفتوح رازى، ج ۹، ص ۶۸.

[3] همان.