اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 76

همراه است: «وَ قُلنَا يادمُ اسكُن أنتَ و زوجُكَ الجَنّةَ و كُلَا مِنها رَغَداً حَيثُ شِئتُما و لَاتَقرَبا هذهِ الشَّجرةَ فَتكونَا مِنَ الظلمينَ‌/ و گفتيم اى آدم! تو و همسرت در بهشت جاى گزينيد و بى‌هيچ زحمتى از هرچه مى‌خواهيد بخوريد؛ ولى به اين درخت نزديك نشويد كه از ستم‌كاران خواهيد شد». (بقره/ 2، 35) نيز اعراف/ 7، 19. در قرآن، به چيستى اين درخت اشاره‌اى نشده است؛ ولى مفسّران با استناد به رواياتِ تفسيرى، مصاديقى را براى آن ذكر كرده‌اند: عدّه‌اى آن را بوته گندم دانسته؛ گروهى انگور و خرما و انجير و برخى درخت كافور را ذكر كرده‌اند. بعضى نيز از آن به درخت حسد، درخت دانش، خير و شرّ يا درخت جوانى و زندگى جاويد تعبير كرده‌اند. [1]
به گفته امام رضا عليه السلام در پاسخ عبدالسلام هروى كه از ماهيّت آن درخت پرسيده و از اين‌كه مردم درباره آن، سخنان گوناگونى مى‌گويند گزارش داده بود، درخت بهشتى انواعى را برمى‌تابد/ به شكل‌هاى مختلف درآمده، ميوه‌هاى گوناگون مى‌دهد. آن درخت گندم بوده و در عين حال انگور داشته؛ زيرا مانند درختان دنيا نبوده است .... [2] برخى اين درخت را تمثيل زندگى دنيا براى آدم عليه السلام دانسته‌اند. [3] برخى مفسّران نيز يادآور شده‌اند كه چون خداوند، هيچ‌گونه اشاره‌اى در قرآن بدان نكرده و علم و جهل بدان سودى ندارد، كنجكاوى درباره آن لازم و شايسته نيست. [4]
در توجيه اين نهى چند نظر ابراز شده است: الف. گروهى اين نهى را تنزيهى (كراهتى) دانسته و گفته‌اند: آدم با ارتكاب آن، مرتكب ترك اوْلى‌ شده است؛ [5] ب. برخى نيز آن را نهى تحريمى دانسته، مى‌گويند: آدم عليه السلام از روى فراموشى يا به گمان اين‌كه نهى حتمى نيست، از آن سرپيچيد؛ [6] ج. عدّه‌اى نيز بر اين باورند كه چون اين نهى مولوى نبوده، مخالفت با آن گناه به شمار نمى‌آيد؛ چرا كه حرمتى در كار نبوده و غرض از اين نهى، فقط

[1]. التبيان، ج 1، ص157؛ جامع‌البيان، مج 1، ج 1، ص 332؛ مجمع‌البيان، ج 1، ص 195
[2]. عيون اخبارالرضاعليه السلام، ج 1، ص 397
[3]. تفسيرصدرالمتألهين، ج 3، ص 92- 93؛ الرسائل التوحيديه، ص 186
[4]. جامع‌البيان، مج1، ج 1، ص 333؛ التفسير الكبير، ج 3، ص 5 و 6؛ تفسير مراغى، مج 1، ج 1، ص 91
[5]. التفسيرالكبير، ج3، ص 4- 5؛ تفسير صدرالمتألهين، ج 3، ص 90؛ نمونه، ج 6، ص 124
[6]. التفسير الكبير، ج3، ص 5؛ تفسير صدرالمتألهين، ج 3، ص 90

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 76

صيغة PDF

شهادة

الفهرست