اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 585
رسيد و در حق خداوند
گمانهايى ناروا] برديد». و در آنجا مؤمنان امتحان شدند (و ضعيفان در ايمان) سخت
متزلزل گرديدند: «هُنالِكَ ابتُلِىَ المُؤمِنونَ و زُلزِلوا زِلزالًا شَديداً». (احزاب/ 33، 10- 11) مسلمانان در مدينه، از
بنىقريظه بيشتر از قريش و غطفان نسبت به كودكان و زنان خود مىترسيدند.[1] برخى مسلمانان از ترس خانواده و
بىپناهى آنان، از پيامبر صلى الله عليه و آله اجازه بازگشت مىخواستند.[2] از ميان انصار، بنىحارثه در مقاومت،
سستى كرده، با فرستادن اوس* بن قيظى نزد پيامبر و بهانه كردن احتمال تصرف
خانههايشان، قصد ترك عرصه نبرد را داشتند:[3] «و اذ قالَت طَافَةٌ مِنهُم ياهلَ يَثرِبَ لا مُقامَ لَكُم
فارجِعوا و يَستَذِنُ فَريقٌ مِنهُمُ النَّبىَّ يَقولونَ انَّ بُيوتَنا عَورَةٌ و
ما هِىَ بِعَورَةٍ ان يُريدونَ الّا فِراراً
و آنگاه كه گروهى از آنان گفتند: اى اهل مدينه شما را جاى ماندن نيست، بازگرديد.
گروهى از ايشان از پيامبر اجازه انصراف] خواستند و به بهانه] مىگفتند: خانههاى
ما بىحفاظ است و حال آنكه بىحفاظ نبود. اينان هيچ قصدى جز فرار نداشتند».
(احزاب/ 33، 13) قرآن كريم در معرفى آنان مىفرمايد:
«و لَو دُخِلَت عَلَيهِم مِن اقطارِها ثُمَّ سُلوا الفِتنَةَ لَاتَوها و ما
تَلَبَّثوا بِها الّا يَسيراً و چون از حوالى آن شهر]
بر ايشان وارد شوند، سپس از ايشان اقرار به شرك درخواست كنند، بدان اقرار كنند و
جز اندكى درنگ نخواهند كرد.» (احزاب/ 33، 14). اينان كسانى بودند كه پيشتر پيمان
بسته بودند صحنه را ترك نكنند.[4] «و لَقَد كانوا عهَدُوا اللَّهَ مِن قَبلُ لايُوَلّونَ الادبرَ
و كانَ عَهدُ اللَّهِ مَسُولًا». (احزاب/ 33، 15) خداوند
به بهانهجويان كه بنا به نقلى، بنى حارثه بودند كه در نبرد احد سستى كرده ولى عهد
كرده بودند ديگر چنين نكنند، هشدار مىدهد كه گريز از صحنه نبرد به حال آنان هيچ
سودى نداشته، مرگ آنان را به تأخير نمىاندازد و هيچ قدرتى نمىتواند مانع نفوذ
اراده الهى گردد[5] «قُل لَن يَنفَعَكُمُ الفِرارُ ان
فَرَرتُم مِنَ المَوتِ ...». (احزاب/ 33، 16- 17)[1]. الطبقات، ج 2، ص 52 [2]. المغازى، ج 2، ص463 [3]. تفسير قمى، ج 2، ص188؛ تفسير قرطبى، ج 14، ص 97- 98؛ تفسير ابنكثير، ج 3، ص 482 [4]. جامعالبيان، مج11، ج 21، ص 166؛ الميزان، ج 16، ص 287 [5]. جامعالبيان، مج11، ج 21، ص 166؛ الميزان، ج 16، ص 287
اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 585