اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 421

دهند؛ [1] با اين توجيه كه او تنهايى را دوست مى‌داشت و فقط براى گريز از اعرابى شدن كه پيامبر صلى الله عليه و آله آن را بد شمرده بود، به مدينه رفت و آمد داشت. [2] آلوسى با ذكر اين نكته كه ابوذر در مواجهه با معاويه، به ظاهر آيه تمسّك و تصوّر كرده كه بايد تمام مال زايد بر نياز را انفاق كرد، مى‌نويسد: اين سخن، مورد اعتراض فراوان، واقع و برضدّ ابوذر به آيه ارث استدلال شد و به ناچار، وى عزلت گزيد و در مشاوره با عثمان، به ربذه راهنمايى شد و تا آخر عمر در آن‌جا ماند. [3]
ناسازگارى اين ديدگاه كه در پى اختيارى نشان دادن رفتن به ربذه است، با آن‌چه در تاريخ آمده كه هرگونه آزادى و اختيار را نفى مى‌كند، عدّه‌اى را به نقد عمل ابوذر و توجيه عمل عثمان كشانده است. قاضى عبدالجبّار، در ابتدا، رفتن ابوذر به ربذه را به درخواست خودش‌دانسته؛ سپس به توجيه عمل عثمان مى‌پردازد كه سخن تند و كلام خشن ابوذر موجب شد تا همه اصحاب رسول‌خدا به اخراج وى نظر دهند كه هم به صلاح خود او و هم به مصلحت اصحاب و دين بود؛ [4] ولى عدّه‌اى ديگر، به استناد داده‌هاى تاريخى، [5] رفتن ابوذر به آن‌جا را جبرى و طبق تصميم عثمان دانسته‌اند و معتقدند: برخلاف خواست او كه مايل بود به مكّه، بصره، يا شام برود، به ربذه فرستاده شد و بدين طريق، عمل خشم‌آلود عثمان با صحابى بزرگ پيامبر صلى الله عليه و آله را به نقد مى‌كشند. [6]
پارسايى ابوذر موجب شد كه پيامبر وى را به حضرت عيسى تشبيه كند. [7] او در زندگى‌

[1]. الكامل، ج 3، ص115
[2]. تاريخ طبرى، ج 2،ص 616
[3]. روح‌المعانى، مج6، ج 10، ص 127
[4]. المغنى، ج 2، ص 55
[5]. الطبقات، ج 4، ص173؛ تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 172
[6]. مروج‌الذهب، ج 2،ص 376- 377؛ الشافى، ج 4، ص 293- 294
[7]. المعجم‌الكبير، ج2، ص 149؛ الاستيعاب، ج 4، ص 218

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 421

صيغة PDF

شهادة

الفهرست