اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 291

مشكلات وى براى آن‌كه به جزع وادار شود، [1] يادآورى نعمت‌هاى گذشته و زوال وى يا جداسازى مردم از او [2] يا ايجاد زمينه براى ابتلاى وى‌ [3] و مواردى نظير آن را عامل رنج و عذاب ايوب شمرده‌اند.
طبق روايتى، سلطه وى بر اضرار به ايوب، به دليل استجابت درخواست او از سوى خداوند در اين مورد خاص بوده‌ [4] و عدّه‌اى ديگر احتمال نوعى سببيّت طولى را براى وى در كنار اسباب طبيعى تقويت كرده‌اند. [5] دو. سخن خداوند در تشبيه رباخواران به كسانى كه بر اثر تماس شيطان، ديوانه و گيج شده‌اند: «الَّذينَ يَأكُلونَ الرِّبَواْ لَايَقومونَ إِلَّا كَما يَقومُ الَّذِى يَتخبَّطُهُ الشَّيطنُ مِن المَسِّ». (بقره/ 2، 275) عدّه‌اى هيچ گونه نقشى را براى ابليس در پيدايش صرع، محتمل ندانسته‌اند [6] و پاره‌اى از روايات نيز بر اين ديدگاه صحّه مى‌گذارد. [7] عدّه‌اى ديگر، انتساب برخى از انواع خبط، صرع يا جنون را به واسطه اسباب طبيعى، همانند آفت واختلال مغزى، به جن منتفى ندانسته‌اند. [8] برخى آن را مَثَلى بر وجه تشبيه و نه حقيقت تلقّى كرده‌اند و شيطان را هرگز به تخبيط توانا نمى‌دانند. عدّه‌اى نيز معناى آيه را واقعيّتى روشن در روز واپسين دانسته‌اند كه رباخواران در روز قيامت، به حتم همانند مستان از خاك بر خواهند خاست. [9] رأى ديگر آن است كه اين سخن، بر اساس اعتقادات عرب در آن عصر و نه بر اساس يك واقعيّت عينى است. [10] سه. در آيه 68 انعام/ 6 آمده است: اگر شيطان موجب فراموشى تو از فرمان خداوند شود، پس از توجّه، ديگر با ستم‌گران منشين؛ «و إِمَّا يُنسِينَّكَ الشَّيطنُ فَلَا تَقعُد بَعدَ الذِّكرَى‌ معَ القَومِ الظلمينَ». با عنايت به عصمت انبيا و مصونيّت آنان، انتساب انسا (فراموشاندن) به‌

[1]. الكشاف، ج 4، ص 97
[2]. مجمع‌البيان، ج 8،ص 745
[3]. روح‌المعانى، مج13، ج 23، ص 303
[4]. البرهان، ج 4، ص662
[5]. الميزان، ج 17، ص209
[6]. الكشاف، ج 1، ص320
[7]. بحار الانوار، ج60، ص 143
[8]. الميزان، ج 2، ص412؛ كشف الاسرار، ج 1، ص 748
[9]. التبيان، ج 2، ص360؛ التفسير الكبير، ج 7، ص 95- 96
[10]. نمونه، ج 2، ص367

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 291

صيغة PDF

شهادة

الفهرست