اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 288
سنّت الهى در هدايت عامّه
مىانجامد كه امرى محال است.[1] برخى با استناد به اين كه شيطان از جنّ است، و جنّيان بر خلاف
فرشتگان، در نظام تكوين نقش اجرايى ندارند،[2] ابليس و دستيارانش را در عرصه تكوين، از ايفاى هرگونه تأثير و نقشى
بركنار دانستهاند. 2. ابليس، شياطين و جنّيان
نمىتوانند بر عوالم غيب و اخبار پنهان آگاهى يابند و در كسب اخبار آسمانى
ناتوانند: «و حَفظنها مِن كلِّ شيطنٍ رجيم* إِلَّا مَنِ استَرقَ السَّمعَ
فَأَتبَعَهُ شِهابٌ مُبِينٌ». (حجر/ 15، 17- 18) نيز
صافات/ 37، 6- 10 و ملك/ 67، 5؛ بدين جهت، جنّيان خود پس از اعتراف به وجود
نگهبانان توانا و تيرهاى شهاب، تأكيد كردهاند كه ما نمىدانيم آيا براى كسانى كه
در زميناند، بدى خواسته شده يا پروردگارشان براى آنان هدايت خواسته است: «و أَنَّا لَانَدرِى أَشرٌّ أُريِدَ بِمَن فِىالأَرضِ أَم
أَرادَبِهِم رَبُّهُم رَشَداً» (جن/ 72، 10)؛ همچنين در
داستان مرگ سليمان عليه السلام آمده است كه وقتى بدن او بر زمين افتاد، جنّيان از
مرگ او آگاه شدند و اگر پيش از آن آگاه مىشدند، دست از خدمت او بر مىداشتند: «فَلمَّا خَرَّ تَبيَّنَتِ الجِنُّ أَن لَو كَانوا يَعلَمُونَ
الغَيبَ مَالَبِثوا فِىالعَذابِ المُهِينِ».
(سباء/ 34، 14) 3. ابليس و دستيارانش از
انجام هرگونه تصرّف و اخلال در وحى و عزم انبيا ناتوانند. بر اساس آيات قرآن و طبق
ادلّه عقلى بيان شده در علم كلام، ابليس و يارانش، توانايى كسب اطلاع، القا، انسا
و هر گونه تصرّف و اخلال ديگر در وحى را ندارند و انبيا در تلقّى و ابلاغ وحى، از
هر گونه خطا و اشتباه معصوماند. خداوند، نزول وحى و حفظ آن را به خود نسبت
مىدهد: «إِنَّا نَحنُ نَزَّلنَا الذِّكرَ و إِنَّا لهُ لَحفظونَ» (حجر/ 15، 9) و هرگونه كژى و كاستى را از آن نفى مىكند: «الحَمدُ لِلّهِ الَّذِى أَنزلَ عَلَى عَبدِهِ الكِتبَ و لَم
يَجعَل لهُ عِوَجاً» (كهف/ 18، 1) و براى همگان تبيين
مىكند كه فرشته امين و توانمند وحى، آن را بر قلب پيامبر نازل كرده است: «و إِنَّهُ لَتنزيلُ رَبِالعلمينَ* نَزلَ بهِالرُّوحُ
الأَمينُ* عَلَى قَلبِكَ ...» (شعراء/ 26، 192- 194) و
اعلام مىدارد كه نزول وحى در ميان تدابير شديد[1]. الميزان، ج 13، ص326- 327 [2]. عدل الهى، ص 72
اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 288