اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 195

ذكر نشده؛ ولى روايات، [1] منابع تفسيرى‌ [2] و نيز كتاب‌هاى تاريخ، [3] نام وى را نمرودبن كنعان ذكر كرده‌اند. قرآن تصريح دارد كه محاجّه او با ابراهيم عليه السلام بر سر ربوبيّت، به دليل پادشاهى و از سر نخوت بوده است: «أَن ءَاتَل- هُ اللّهُ المُلكَ». (بقره/ 2، 258) بعضى مرجع ضمير «ءَاتل- ه» را ابراهيم و مقصود از مُلك را ولايت شرعى دانسته‌اند؛ [4] ولى بيش‌تر مفسّران اين قول را نپذيرفته‌اند. [5] در زمان احتجاج، ميان مفسّران اختلاف است.
برخى احتجاج را پس از شكستن بت‌ها به وسيله ابراهيم عليه السلام و پيش از افكندن وى در آتش‌ [6] و برخى آن را بعد از رهايى از آتش دانسته‌اند [7] كه اين نظر را روايتى از امام صادق عليه السلام‌ [8] و نيز روند داستان تأييد مى‌كند؛ زيرا نمرود با ابراهيم در ماجراى شكستن بت‌ها، به صورت حاكمى در برابر مجرم، برخورد داشته و محاكمه او درباره جرم، فرصتى براى محاجّه در اين كه آيا ربّ، اللّه است يا نمرود، باقى نمى‌گذاشت و بر فرض اگر محاجّه‌اى رخ مى‌داد، موضوع آن ربوبيّت بت‌ها مى‌بود، نه ربوبيّت نمرود. [9]
سنّ ابراهيم عليه السلام را هنگام اين احتجاج، 17 سال ذكر كرده‌اند. [10] در آيه 258 بقره/ 2 پرسش محذوفى از سوى نمرود وجود دارد كه پروردگار تو كيست؟ [11] و جمله‌ «رَبّى الَّذِى‌ يُحيى و يُميت» پاسخ آن است. ابراهيم عليه السلام در اين احتجاج ابتدا پايه استدلال را بر زنده كردن و ميراندن قرار داده؛ آن‌گاه مسأله حركت دادن خورشيد در مدار و طالع ساختن آن را طرح كرده و در توضيح اين برهان، سه بيان ارائه شده است.
1. برخى، مجموعه سخن او را يك برهان با ذكر دو مثال تلقّى كرده‌ [12] و با توجّه به اين كه‌

[1]. الكافى، ج 8، ص368؛ الدرالمنثور، ج 2، ص 24.
[2]. مجمع‌البيان، ج 2،ص 635؛ جامع البيان، مج 3، ج 3، ص 34
[3]. تاريخ طبرى، ج 1،ص 142
[4]. مجمع‌البيان، ج 2،ص 635؛ التفسير الكبير، ج 7، ص 23
[5]. التفسير الكبير، ج7، ص 23؛ الميزان، ج 2، ص 353
[6]. التفسير الكبير، ج7، ص 23؛ مجمع‌البيان، ج 2، ص 635
[7]. جامع البيان، مج3، ج 3، ص 38؛ تفسير قمى، ج 1، ص 94فرهنگ و معارف قرآن، اعلامالقرآن، 3جلد، مؤسسة بوستان كتاب - قم، چاپ: اول، 1385.اعلام القرآن ؛ ج‌1 ؛ص195
[8]. مجمع‌البيان، ج 2،ص 635
[9]. الميزان، ج 2، ص378
[10]. تفسير قرطبى، ج7، ص 18
[11]. مجمع‌البيان، ج2، ص 635؛ التفسير الكبير، ج 7، ص 25
[12]. التفسيرالكبير، ج7، ص 25؛ الصافى، ج 1، ص 286؛ المنار، ج 3، ص 46

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 195

صيغة PDF

شهادة

الفهرست