اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 160

نبوّت را در خاندان برادران قرار داد [1] يا خداوند، آل‌يعقوب را در دنيا از پيامبران و پادشاهان قرار داده و به تنبُّه آل‌يعقوب اشاره شده است و در آخرت، به درجات بالاى بهشت خواهد رساند [2] يا خداوند، آن‌چه را موجب سعادت آل‌يعقوب مى‌شود، به آنان داده است. به يوسف، حكومت، نبوّت و حكمت عطا كرد و او را از مخلصان قرار داد و براى آل‌يعقوب، يافتن يوسف و آمدن يعقوب به همراه خانواده‌اش از باديه به مصر، و زندگى در كنار هم را فراهم ساخت. [3]
فخررازى، با استناد به دو دليل، مقصود از اتمام نعمت را نبوّت دانسته است:
الف. نعمت، در حقّ بشر جز با منصب نبوت تمام نمى‌شود؛ چون ديگر نعمت‌هاى الهى، در مقايسه با نبوّت كوچك و ناچيزاند. ب. خداوند، در ادامه آيه مى‌گويد: «همان گونه كه پيش‌تر بر پدران تو، ابراهيم و اسحاق تمام كرد» و نعمت كاملى كه ابراهيم و اسحاق به واسطه آن بر ديگر انسان‌ها برترى داده شدند، نبوّت است. وى، در ادامه نتيجه مى‌گيرد كه همه فرزندان يعقوب، پيامبر بوده‌اند. فخر رازى يازده ستاره در خواب يوسف را به يازده انسان داراى فضل و كمال تأويل مى‌كند و آن را دليل ديگرى بر پيامبرى فرزندان‌يعقوب مى‌داند؛ ولى آلوسى، اين استدلال را رد كرده، مى‌گويد: خواب يوسف فقط بر اين دلالت مى‌كند كه آن‌ها سرانجام هادى مردم شدند و اين، مستلزم پيامبر بودن آن‌ها نيست. [4] وى در پاسخ به اين اشكال كه برادران يوسف به دليل گناه‌كار بودن نمى‌توانند پيامبر باشند، مى‌گويد: به نظر اشاعره، عصمت از گناه پيش از نبوّت شرط پيامبر شدن نيست. [5] برخى از مفسّران، نعمت اصلى را نبوّت، و اتمام آن بر آل‌يعقوب را تداوم نبوّت در نسل وى دانسته‌اند؛ به اين معنا كه خداوند، كسان بسيارى از نسل او را به مقام نبوّت برانگيخته است. [6]
2. خداپرستى يا تسليم: از آيه 133 بقره/ 2 كه خبر مى‌دهد: «يعقوب، هنگام مرگ به‌

[1]. مجمع‌البيان، ج 5،ص 321
[2]. الكشاف، ج 2، ص445
[3]. الميزان، ج 11، ص82
[4]. روح‌المعانى، مج7، ج 12، ص 281
[5]. التفسير الكبير، ج18، ص 90
[6]. الفرقان، ج 12-13، ص 25 و 28

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 160

صيغة PDF

شهادة

الفهرست