اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 100

مى‌كرد؛ ولى در روز قيامت براى او آشكار مى‌شود كه آزر ايمان نداشته است؛ ازاين رو، ازاو بى‌زارى مى‌جويد. [1]
8. حسن بصرى از آيه 114 توبه/ 9 استفاده كرده كه استغفار براى مشرك در صورتى‌كه وعده ايمان آوردن دهد، جايز است. [2]
اكنون از موجّه بودن استغفار ابراهيم براى آزر مى‌توان نتيجه گرفت كه براساس آيه‌ «قَد كانَت لَكُم اسوَةٌ حَسَنةٌ فِى إبرهيمَ وَ الَّذِينَ مَعَهُ إِذ قَالوا لِقَومِهِم إَنّا بُرَءَآؤُا مِنكُم ... إِلَّا قَولَ إبرهيمَ لأَبيهِ لَأَستَغفِرَنَّ لَكَ وَ ما أملِكُ لَكَ مِنَ اللّهِ مِن شَى‌ءٍ/ به طور قطع براى شما در پيروى از ابراهيم و كسانى‌كه با اويند، سرمشقى نيكو است، جز در سخن ابراهيم كه به پدر خود گفت: حتماً براى تو آمرزش خواهم خواست با آن كه در برابر خدا اختيار چيزى را براى تو ندارم» (ممتحنه/ 60، 4) ابراهيم در همه امور براى مؤمنان اسوه است و چنان‌كه گروهى از مفسّران احتمال داده‌اند، جمله‌ «إلّاقولَ إبرهيم» استثنا از فرمان خدا به اسوه گرفتن ابراهيم نيست؛ بلكه استثنا از مضمون جمله ياد شده‌ «إِنّا بُرَءَآؤُا منكم: بى‌زارى از قوم» است؛ البتّه بسيارى از مفسّران، چون طبرى، [3] طوسى، [4] طبرسى‌ [5] و فخررازى، [6] استثنا را از تأسّى به ابراهيم دانسته و استفاده كرده‌اند كه حضرت در همه امور، جز در استغفار براى آزرِ مشرك و بت‌پرست براى مؤمنان اسوه است.
در پاسخ اين گروه گفته شده كه پيامبر بزرگى چون ابراهيم، در تمام امور اسوه و سرمشق است و اگر همان شرايط آزر در بعضى از مشركان ديگر هم باشد مى‌توان براى آن‌ها استغفار كرد. [7] سيدمرتضى گفته است: استثنا از تأسّى به ابراهيم در آيه ياد شده، به اين منظور است كه مؤمنان توجّه كنند كه استغفار ابراهيم براى آزر، پس از وعده او به‌

[1]. جامع‌البيان، مج7، ج 11، ص 64
[2]. التبيان، ج 9، ص580؛ تنزيه الانبيا، ص 55
[3]. جامع‌البيان، مج14، ج 28، ص 80
[4]. التبيان، ج 9، ص580
[5]. مجمع‌البيان، ج 9،ص 407
[6]. التفسير الكبير، ج29، ص 300.
[7]. نمونه، ج 24، ص 20

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 100

صيغة PDF

شهادة

الفهرست