اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 86

بدين ترتيب مشرك شدند؛ چراكه حارث نامى از نام‌هاى ابليس است. [1] پاسخ مفسّران به اين شبهه و تبيين درست اين آيات چنين است:
1. اگر مقصود از «نفس واحدة» و «زوجها» را آدم عليه السلام و حوّا بدانيم، در اين صورت به طور مسلّم منظور از شرك، پرستش غير خدا يا اعتقاد به الوهيّت غير او نيست؛ بلكه چيزى از قبيل اشتغال به غير حق و دل‌مشغولى به فرزند است. [2] 2. مرجع ضمير «له» «صالح» و منظور آيه اين است كه آن دو از خداوند خواستند تا براى آن فرزند صالح، شريكانى قرار داده، به آنان فرزندان ديگرى مانند او عنايت كند. [3] 3. در «جَعَلا لهُ شُرَكاء» آدم عليه السلام و حوّا مقصود نيستند؛ بلكه منظور مردان و زنانى از اولاد آن دو و يا افرادى از جنس آن‌ها هستند كه مشرك مى‌شوند.
قراينى وجود دارد كه اين تفسير را با روح آيه سازگارتر مى‌كند؛ از جمله: الف. از تعابير موجود در اين آيات، استفاده مى‌شود كه در صدد بيان حال كسانى است كه پيش‌تر در جامعه‌اى مى‌زيسته و تولّد فرزندان صالح و ناصالح را با چشم خويش ديده‌اند؛ از اين رو فرزند صالح خواسته‌اند و اين، با وضعيّت آدم عليه السلام و حوّا نمى‌سازد؛ زيرا آن دو پيش‌تر فرزندى نداشتند تا ضمن مقايسه صالح و ناصالح، نوع نخست را درخواست كنند. ب. از جمله‌ «فَتَعلَى اللَّهُ عَمَّا يُشرِكون» و ضماير جمعى كه در آيات بعد وجود دارد، چنين برمى‌آيد كه منظور از «جَعلَا لَهُ شُرَكاءَ» اشاره به دو گروه بوده است، نه دو شخص. ج. اگر طبق ادّعا، مقصود شريك قرار دادن ابليس براى خدا از سوى آدم عليه السلام و حوّا باشد، بايد به جاى كلمه «شركاء»، «شريك» گفته مى‌شد؛ زيرا طبق اين ادّعا، آدم عليه السلام و حوّا، حارث (ابليس) را شريك خدا قرار داده‌اند و او يكى بيش نبوده است؛ بنابراين از كلمه «شركاء» كه جمع است، استفاده مى‌شود كه مقصود اين آيات، مدّعاى پيشين نيست. [4]
فضايل آدم‌
از قرآن فضايل ديگرى، افزون بر نبوّت و عصمت، براى آدم استفاده مى‌شود؛ از جمله،

[1]. تفسير ابن‌كثير، ج2، ص 286
[2]. الميزان، ج 8، ص376
[3]. تنزيه الانبيا، ص32
[4]. تنزيه‌الانبياء، ص29- 30؛ التفسير الكبير، ج 15، ص 86- 88؛ المنار، ج 9، ص 522- 524

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 86

صيغة PDF

شهادة

الفهرست