اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 85
اعجاز و نبوّت ملازمه است.[1] برخى نيز با استناد به رواياتى، سخن
گفتن خداوند با آدم را نشان نبوّت وى دانستهاند.[2] به گفته مغنيه، مسلمانان بر نبوت آدم اجماع دارند.[3] عصمت آدم آياتى از قرآن كريم، لغزش
آدم و حوّا و ستم به نفس و نافرمانى آن دو را گزارش كردهاند؛ مانند: «فَأزَلَّهمَا الشَّيطنُ عَنهَا فَأَخرَجهُما مِمَّا كَانَا
فيهِ ...» (بقره/ 2، 36)، «قالَا رَبَّنا
ظَلمنَا أَنفُسَنا و إِن لَم تَغفِر لَنا و تَرحَمنا لَنَكونَنَّ مِنالخسِرِين» (اعراف/ 7، 23)، «... وَ عَصى
ءَادَمُ رَبَّهُ فَغَوى». (طه/ 20، 121) مفسّران
براى ايجاد الفت بين اين آيات و عصمت پيامبران وجوهى را گفتهاند؛ مانند: آدم،
هنگام ارتكاب اين لغزش، در دار تكليف نبوده؛ بلكه در حال آماده ساختن خود براى
استقرار در زمين به سر مىبرده و اين نهى، فقط جنبه آزمايشى داشته است.[4] آنچه آدم مرتكب شد، ترك اولى بود، نه
گناه.[5] اين نهى ارشادى بوده، مخالفت با آن
گناه شمرده نمىشود[6]
و آدم عليه السلام هنگام ارتكاب آن نهى، هنوز به مقام نبوّت نرسيده بود.[7] بخش ديگرى از قرآن كه در
زمينه عصمت و گناه آدم، در كانون توجّه مفسّران قرار گرفته، آيات ذيل است كه از
ظاهر آنها استفاده مىشود آدم و حوا از خداوند درخواستى كرده و در پى اجابت
دعوتشان، براى او شريك قرار دادهاند: «هُوَ الَّذِى
خَلقَكُم مِن نَفسٍ وحِدةٍ وَ جَعَلَ مِنهَا زَوجَها لِيَسكُنَ إِلَيهَا فَلمَّا
تَغَشَّل- هَا حَمَلت حَملًا خَفِيفاً فَمَرَّت بِهِ فَلمَّا أَثقَلت دَعَوَا
اللَّهَ رَبَّهمَا لَئِن ءَاتَيتَنا صلِحاً لَنَكونَنَّ مِنَالشكرينَ* فَلمّا
ءَاتهُما صلِحاً جَعَلا لَهُ شُرَكاءَ فِيمَا ءَاتهُما فَتَعلَى اللَّهُ عَمَّا
يُشرِكون». (اعراف/ 7، 189- 190) برخى با تمسّك به بعضى اسرائيليات گفتهاند:
آدم عليه السلام و حوّا از خداوند فرزندى صالح خواستند و آنگاه كه فرزندشان به
دنيا آمد، بهپيشنهاد ابليس او را «عبدالحارث» ناميدند و[1]. مجمعالبيان، ج 1،ص 181- 186؛ التفسير الكبير، ج 2، ص 177 [2]. الميزان، ج 1، ص150؛ التحرير و التنوير، ج 7، ص 346 [3]. الكاشف، ج 1، ص 86 [4]. تفسيرصدرالمتألهين، ج 3، ص 90؛ الميزان، ج 1، ص 145 نمونه، ج 1، ص 188 [5]. التبيان، ج 1، ص162. التفسير الكبير، ج 3، ص 5- 6؛ الميزان، ج 1، ص 130 [6]. الميزان، ج 1، ص145؛ نمونه، ج 1، ص 187 [7]. التفسير الكبير، ج3، ص 12؛ المنار، ج 7، ص 513؛ تفسير مراغى، مج 1، ج 1، ص 94
اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 85