اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 588
به دست على عليه السلام
كشته شد.[1] بنىمخزوم براى گرفتن جسد نوفل، حاضر
به پرداخت ديه شدند؛ اما پيامبر جسد و بهاى آن را پست دانست و در برابر آن چيزى
دريافت نكرد.[2] ابنشهر آشوب، آيه 9
احزاب/ 33 «اذكُروا نِعمَةَ اللَّهِ عَلَيكُم اذ جاءَتكُم جُنودٌ ...» را بنا به قول جماعتى از مفسران، در شأن على عليه السلام مىداند كه
در نبرد احزاب، آنگاه كه مسلمانان از ترس عمروبن عبدود عامرى جرئت تكان خوردن
نداشتند، با او به مقابله برخاست.[3] پيشنهاد مصالحه و ايجاد
تفرقه پس از كشته شدن عمرو، هيچ
اقدام گروهى ديگرى روى نداد و تنها احزاب هر شب گروهى را براى غارت به سوى مدينه
مىفرستادند.[4] دفاع مداوم مسلمانان از حصار مدينه
موجب فوت نماز برخى از آنان شد و از اين رو پيامبر مشركان را لعن كرد.[5] رسولخدا صلى الله عليه و آله طى
اقداماتى سعى كرد در سپاه دشمن تفرقه ايجاد كند؛ بدين منظور در نخستين اقدام و با
توجه به انگيزههاى اقتصادى غطفان[6] بر آن شد تا با پرداخت يك سوم محصول خرماى مدينه، آنان را از ادامه
نبرد منصرف سازد؛ اما غطفان به طمع بهايى بيشتر از پذيرش پيشنهاد، سرباز زدند[7] و چون پس از درنگ بدان رضايت دادند،[8] پيامبر صلى الله عليه و آله پس از
مشورت با بزرگان مدينه و مخالفت آنان، از پيشنهاد خويش منصرف شد.[9] اين خبر چنانچه به قريش مىرسيد از
اعتبار غطفان مىكاست و ميان آنان و قريش فاصلهاى مىانداخت؛ همان طور كه خود به
آن اعتراف داشتند.[10] پيامبر در اقدام دوم خود
كه تفرقه ميان سپاه احزاب و بنىقريظه را دنبال مىكرد از نعيم* بن مسعود بهره
برد. به نقل مغازى از موسىبن عقبه، نعيم از جمع مشركان خبرى از گفتگوى قريش،
غطفان و بنىقريظه براى پيامبر آورد. پيامبر صلى الله عليه و آله كه مىدانست نعيم
براى احزاب خبر مىبرد، اقدامات بنىقريظه را نقشه مسلمانان عليه قريش معرفى كرد و
انگيزه[1]. تاريخ الخميس، ج1، ص 487؛ الارشاد، ج 1، ص 99 [2]. تاريخ الخميس، ج1، ص 488؛ عيون الاثر، ج 2، ص 90؛ السيرة النبويه، ابنكثير، ج 2، ص 448- 449 [3]. المناقب، ج 3، ص160 [4]. المغازى، ج 2، ص472 و 474؛ الطبقات، ج 2، ص 52- 53 [5]. تاريخ الخميس، ج1، ص 488؛ الطبقات، ج 2، ص 52- 53؛ تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 50 [6]. المغازى، ج 2، ص443 [7]. همان، ص 477- 478؛شرح الاخبار، ج 1، ص 293؛ الارشاد، ج 1، ص 96 [8]. تاريخ طبرى، ج 2،ص 94؛ الطبقات، ج 2، ص 53 [9]. المصنف، ج 5، ص367؛ الطبقات، ج 2، ص 56؛ تاريخ طبرى، ج 2، ص 94 [10]. الطبقات، ج 2، ص53
اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 588