اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 564

منافقان در جنگ‌
يكى از آثار مهمّ جنگ احُد جدا شدن صف مؤمنان از منافقان بود كه در آيات قرآن بدان تصريح شده است: «و ما اصبَكُم يَومَ التَقَى الجَمعانِ فَبِاذنِ اللَّهِ و لِيَعلَمَ المُؤمِنِين* و لِيَعلَمَ الَّذينَ نافَقوا ...». (آل‌عمران/ 3، 166- 167) نفاق عبداللّه‌بن ابى در هجرت پيامبر صلى الله عليه و آله به مدينه ريشه دارد؛ زيرا اوس و خزرج پيش از هجرت مصمّم بودند او را فرمانرواى خود كنند؛ امّا با حضور رسول خدا صلى الله عليه و آله در مدينه و پيمان با او، اين تصميم خود به خود از ميان رفت‌ [1] و غزوه احُد باعث شد كه او و طرف‌دارانش به طور آشكار در برابر تصميم رسول خدا صلى الله عليه و آله به مخالفت برخيزند و مورد خشم و غضب الهى قرار گيرند [2]: «افَمَنِ‌ اتَّبَعَ رِضونَ اللَّهِ كَمَن باءَ بِسَخَطٍ مِنَ اللَّهِ و مَأوهُ جَهَنَّمُ ...». (آل‌عمران/ 3، 162) خداوند در آيه ديگر مخالفت آن روز عبدالله بن ابى و طرفدارانش را به كفر، نزديك‌تر تا به ايمان مى‌داند و از آنان به صورت كسانى كه به زبان چيزى مى‌گويند كه در دل بدان معتقد نيستند ياد مى‌كند: «... هُم لِلكُفرِ يَومَذٍ اقرَبُ مِنهُم لِلايمنِ يَقولونَ بِافوهِهِم ما لَيسَ فى قُلوبِهِم واللَّهُ اعلَمُ بِما يَكتُمون» [3]. (آل‌عمران/ 3، 167) كارشكنى منافقان، افزون بر كاهش يك سوم از سپاه اسلام، [4] سبب ترديد و سستى در برخورد با منافقان در قسمتى ديگر از سپاه اسلام شد: «فَما لَكُم فِى المُنفِقينَ فِئَتَينِ ...» (نساء/ 4، 88) [5] كه اگر لطف خداوند به مؤمنان نبود، آنان نيز با پيامبر صلى الله عليه و آله مخالفت مى‌كردند. [6] خداوند در اين باره مى‌فرمايد: «اذ هَمَّت‌ طَافَتانِ مِنكُم ان تَفشَلا واللَّهُ ولِيُّهُما». (آل‌عمران/ 3، 122) اين دو طايفه، بنوسلمه و بنوحارث از انصار يا طايفه‌اى از انصار و طايفه‌اى از مهاجران بودند. [7] به گفته طبرى آن‌چه سبب سستى و تصميم به بازگشت اين دو طايفه شد، ضعف ايمان يا نفاق آن‌ها نبود؛

[1]. السيرة النبويه،ابن هشام، ج 2، ص 588؛ بحارالانوار، ج 19، ص 107- 108؛ فروغ ابديت، ج 1، ص 450
[2]. التبيان، ج 3، ص36
[3]. غررالتبيان، ص 231
[4]. السيرة النبويه،ابن‌هشام، ج 3، ص 64؛ تفسير ثعالبى، ج 1، ص 311
[5]. اسباب النزول، ص138
[6]. كشف الاسرار، ج 2،ص 260
[7]. مجمع‌البيان، ج 2،ص 824؛ الكشاف، ج 1، ص 409

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 564

صيغة PDF

شهادة

الفهرست