اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 504

ابوقيس در شأن نزول‌
مفسران در ذيل دو آيه، از ابوقيس سخن به ميان آورده‌اند:
1. در ذيل آيه 97 نساء/ 4: «انَّ الَّذينَ تَوَفّهُمُ المَلكَةُ ظالِمى انفُسِهِم قالوا فيمَ كُنتُم قالوا كُنّا مُستَضعَفينَ فِى الارضِ قالوا الَم تَكُن ارضُ اللَّهِ وسِعَةً فَتُهاجِروا فيها فَاولكَ مَأوهُم جَهَنَّمُ وساءَت مَصيرا كسانى هستند كه فرشتگان* جانشان را مى‌ستانند؛ در حالى‌كه بر خويشتن ستم كرده بودند. از آن‌ها مى‌پرسند: در چه كارى بوديد؟ گويند: ما در روى زمين مردمى زبون گشته بوديم. فرشتگان گويند: آيا زمين خدا پهناور نبود كه در آن مهاجرت كنيد؟ مكان اينان جهنّم و آن بد فرجامى است.» طبرى مى‌گويد: آيه درباره عده‌اى از جوانان مرتد، از جمله ابوقيس‌بن‌فاكه نازل شده است. [1]
طبرسى به نقل از ابوحمزه ثمالى آورده است كه آيه درباره گروهى از مردم است كه به اسلام گرويده بودند؛ امّا در بدر با مشركان همراه شدند و گويا ابوقيس بن فاكه از جمله آنان بوده است. [2]
2. طبرى در ذيل آيه 49 انفال/ 8 از مجاهد نقل كرده است كه آيه، درباره گروهى از قريش از جمله ابوقيس است. [3] طبرسى‌ [4] و آلوسى‌ [5] نيز آيه را در همين باره دانسته‌اند.
مجلسى، تفصيل داستان شأن نزول را چنين آورده است: عده‌اى از جوانان قريش در مكّه اسلام آوردند؛ امّا پدرانشان، آنان را زندانى كردند و مانع هجرتشان شدند. آنان هنگامه بدر با قريش خارج شدند؛ در حالى‌كه در ترديد و نفاق بودند. از جمله آنان ابوقيس‌بن‌فاكه بود. اينان چون به ياران اندك رسول خدا نظر كردند، گفتند:
اينان تهى‌دستان‌اند و دينشان آنان را فريفته و هم اكنون كشته مى‌شوند كه خداوند اين‌

[1]. جامع‌البيان، مج4،، ج 5، ص 317 و 319
[2]. مجمع‌البيان، ج 3،ص 150
[3]. جامع‌البيان، مج6، ج 10، ص 29
[4]. مجمع‌البيان، ج 4،ص 846
[5]. روح‌المعانى، مج6، ج 10، ص 23

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 504

صيغة PDF

شهادة

الفهرست