اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 501

امّا آزارش هم‌چنان ادامه يافت تا در هجرت* دوم مسلمانان به حبشه، با آنان همراه شد. [1]
ابوفكيهه در شأن نزول‌
برخى مفسران، نام ابوفكيهه را در ذيل 4 آيه قرآنى آورده‌اند:
1. آيه 103 نحل/ 16: «و لَقَد نَعلَمُ انَّهُم يَقولونَ انَّما يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِسانُ الَّذى يُلحدونَ الَيهِ اعجَمىّ و هذا لِسانٌ عَرَبىٌّ مُبين‌ و ما مى‌دانيم كه آنان مى‌گويند: جز اين نيست كه بشرى به او مى‌آموزد. زبانِ آن كس كه اين نسبت را به او مى‌دهند، گنگ و نارسا است؛ در حالى كه اين قرآن به زبان عربىِ روشن است.» طبق برخى اقوال، منظور از اعجمى، ابوفكيهه است. قريش بر اين عقيده بود كه پيامبر صلى الله عليه و آله از علوم وى بهره برده است؛ [2] افزون بر پاسخ صريح قرآن* ابوفكيهه نيز پندار آنان را باطل شمرده، گفت: اين پيامبر است كه اسلام را به ما مى‌آموزد. [3]
2. آيه 4 فرقان/ 25: «وقالَ الَّذينَ كَفَروا ان هذا الّا افكٌ افتَرهُ واعانَهُ عَلَيهِ قَومٌ ءاخَرُونَ فَقَد جاءو ظُلمًا وزورا و كسانى كه كافر شدند، گفتند: اين قرآن‌] جز دروغى كه محمد بافته نيست و گروهى ديگر او را بر اىِ انجام آن يارى كرده‌اند. به راستى كه ستم و دروغى ناروا آورده‌اند.» آلوسى در روايتى آورده است كه قريش بر اين باور بود كه ابوفكيهه، عدّاس و حبر كه همگى اهل كتاب بودند، به پيامبر صلى الله عليه و آله در آوردن و ساختن قرآن يارى رسانده، تاريخ امّت‌هاى پيشين را به وى آموخته‌اند؛ سپس حضرت با عبارت‌هاى خود آموزه‌هاى آنان را] نقل كرده است. آيه پيشين، آن را ستم و دروغى ناروا شمرد. [4]
3. نقل است كه گروهى از تازه مسلمانان، از جمله ابوفكيهه گاه بر اثر شكنجه‌هاى فراوان، بى‌هوش شده، بى اختيار سخنان كفرآميز مى‌گفتند؛ [5] از اين رو آيه 110 نحل/ 16

[1]. الطبقات، ج 4، ص92
[2]. تفسير قمى، ج 1، ص422
[3]. روح‌المعانى، مج 8،ج 14، ص 344
[4]. همان، مج 10، ج18، ص 344
[5]. الدر المنثور، ج5، ص 171

اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 501

صيغة PDF

شهادة

الفهرست