اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 393
ابوجُهينه سيد محمود دشتى ابوجُهينه: از كمفروشان
مدينه قرطبى، نام وى را عمرو ذكر
كردهاست.[1] از نسب و زندگى او اطلاعى در دست
نيست. به ظاهر اهل مدينه بوده و
به خريد و فروش اشتغال داشته است. بر پايه نقلى از سُدّى، او دو نوع پيمانه داشته
كه هنگام خريد، با يكى كه بزرگتر بوده، جنس را به طور كامل مىگرفته و هنگام
فروش، با ديگرى كه كوچكتر بوده، كمفروشى مىكرده است. با هجرت پيامبر صلى الله
عليه و آله به مدينه، آيات آغازين سوره مطفّفين، در نكوهش وى نازل شد[2]: «وَيلٌ
لِلمُطَفّفينَ* الَّذين إذا اكتالُوا عَلىالنّاسِ يَستَوفونَ* و إذا كالُوهُم أو
وَزَنُوهم يُخسِرونَ/ واى بركمفروشان! آنان كه چون از مردم
پيمانه ستانند، تمام مىستانند و چون براى آنان پيمانه يا وزن كنند، كم مىدهند».
(مطفّفين/ 83، 1-/ 3) خداوند در ادامه آيات مىفرمايد: مگر باور ندارند كه در روزى
بزرگ برانگيخته خواهند شد؟ با توجّه به نقلى از ابن عبّاس كه شأن نزول آيات پيشين
را اهل مدينه دانسته،[3]
گويا ابوجهينه يكى از كمفروشان مشهور مدينه بوده است. منابع اسباب النزول، واحدى؛
الاصابة فى تمييز الصحابه؛ الجامع لاحكام القرآن، قرطبى؛ سنن ابنماجه؛
مجمعالبيان فى تفسير القرآن.[1]. تفسير قرطبى، ج19، ص 164 [2]. اسباب النزول، ص388؛ مجمعالبيان، ج 10، ص 687؛ الاصابه، ج 7، ص 63 [3]. مجمعالبيان، ج10، ص 687؛ سنن ابن ماجه، ج 2، ص 748
اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 393