اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 158
اينكه در آيه، آليعقوب
در كنار ابراهيم، اسحاق، يعقوب و يوسف قرار گرفته، اتمام نعمت را به رسالت تفسير
كرده، و نتيجه مىگيرد كه مقصود از آليعقوب، پيامبران بنىاسرائيل از يوسف تا
عيسى عليهما السلام هستند.[1] آلوسى نيز با بيان اينكه برخى، آليعقوب را به شخص يعقوب و برخى
ديگر به پيروان وى تفسير كردهاند، اين دو رأى را بعيد مىشمارد.[2] برخلاف آيه 6 يوسف/ 12 كه
درباره يعقوب است، در آيه 6 مريم/ 19 دو نظر است. سدّى، او را فرزند اسحاق
دانسته؛[3] ولى كلبى، وى را فرزند ماثان (ماتان)
و برادر عمران (پدر مريم) شمرده است؛[4] البتّه در عهد عتيق برادران عَمرام (پدر مريم) چنين ذكر شده است:
«يصهار، صبرون و عزىئيل»؛[5] بنابراين، با قول مذكور سازگارى ندارد. طبرسى، همين نظر را ترجيح
داده؛[6] ولى ميبدى، نظر نخست را به بيشتر
مفسّران منسوب كرده است.[7]
كلبى، فرزندان ماثان را سران و پادشاهان بنىاسرائيل دانسته كه زكريا عليه السلام
سرآمد دانشمندان آنان بود.[8] طبق رأى نخست، آليعقوب، همه نژاد يعقوب[9] و طبق رأى دوم، خويشاوندان مادرى يحيى هستند[10] كه به نظر الميزان، زكريا از خداوند خواست تا فرزندش از وى و همسرش
ارث بَرَد.[11] برپايه نقل ديگرى در كشّاف، يعقوب
بنماثان، برادر زكريا بوده است.[12] واژههاى مرتبط با
آليعقوب واژههاى بنىاسرائيل و
اسباط كه به ترتيب 41 و دو بار در قرآن بهكار رفته، از واژگان نزديك و حتّى
براساس برخى آرا، مساوى با آليعقوب است؛ زيرا در عهد عتيق نيز لقب[1]. الفرقان، ج 12-13، ص 28 [2]. روح المعانى، مج7، ج 12، ص 282 [3]. مجمع البيان، ج 6،ص 776 [4]. مجمع البيان، ج 6،ص 776 [5]. كتاب مقدس، اوّلتواريخ 6: 2- 3 [6]. مجمعالبيان، ج 6،ص 776 [7]. كشفالاسرار، ج 6،ص 9 [8]. التفسير الكبير، ج21، ص 185 [9]. كشف الاسرار، ج 6،ص 9؛ الفرقان، ج 15- 16، ص 260 [10]. تفسير قرطبى، ج11، ص 56 [11]. الميزان، ج 14، ص9 [12]. الكشاف، ج 3، ص 5
اسم الکتاب : اعلام القرآن المؤلف : فرهنگ و معارف قرآن الجزء : 1 صفحة : 158