آن گاه به مختصات كامل نسخه چاپى، كه در پنج مجلد به قطع رحلى منتشر شده و ايشان از آن استفاده كرده، اشاره مى كند.

فصل سوم: سبك و خصوصيات دستورى و لغوى و املايى

آغاز اين فصل درباره تاريخ نثر فارسى از دوره سامانيان (قرن چهارم) است. وى در اين باره مى نويسد: ايجاز، سادگى و روانى از خصوصيات نثر اين دوره است. اين ويژگى تا قرن ششم نيز ادامه يافت.
غزنويان نيز، كه خود دست پرورده سامانيان بودند، به تشويق شعرا و تقويت زبان فارسى پرداختند. در قرن اول هجرى، تفسير به صورت شفاهى انجام مى شد و خلفاى اربعه، ابن عباس، ابى بن كعب، زيد بن ثابت، ابو موسى اشعرى و برخى ديگر به تفسير شهرت يافتند، اما پس از امام على عليه السلام، ابن عباس شهرت ويژه اى يافت و لقب رئيس المفسرين به خود گرفت. شيعه بر آن است كه نخستين تفسير قرآن متعلق به امام باقر عليه السلام است. [1] مهم ترين تفسيرى كه در قرن سوم شهرت يافت جامع البيان فى تفسير القرآن محمد بن جرير طبرى (م ۳۱۰ ق) است. وى به نقل آرا نمى پردازد و تنها جانب روايت را نگاه مى دارد.
پس از دوره اول مفسران، مى توان به مفسرانى همچون: ابو على جبايى، ابوبكر نقاش معتزلى، خواجه عبداللّه انصارى و ابو زيد بلخى اشاره كرد.

تفاسير فارسى

پيش از تفسير ابوالفتوح، چند تفسير فارسى ديگر نگاشته شد. پس از ترجمه

[1] البته در اين باره همگى علما چنين اتفاقى ندارند و برخى از محققان معاصر معتقدند كه نخستين تفسير از سوى اهل بيت، به وسيله امام على عليه السلام نوشته شده و مصحفى كه به نام ايشان معروف نشده، در حقيقت تفسيرى بر قرآن بوده است. در اين باره ر.ك: التمهيد فى علوم القرآن، محمدهادى معرفت، ج ۱، ص ۲۹۲؛ تاريخ قرآن، محمود رامياد، ص ۳۶۶؛ مصحف امام على، سيد محمدعلى ايازى، ص ۸۰ .