علت بيان قصص

برخى معتقدند: جمعى از اعاظم و بزرگان هم عصر ابوالفتوح احساس كردند كه در جامعه آن روز جاى يك تفسير قرآن كه پاسخگوى نيازهاى آن زمان باشد، خالى است و چون ابوالفتوح را واعظى موفق يافتند، به حضور وى شتافتند و از او درخواست نگارش تفسيرى را كردند كه پاسخگوى نيازهاى جامعه باشد و در عين حال، از نظر علمى هم پربار باشد.
بدين جهت ابوالفتوح، كه عالمى از ميان مردم و آگاه به مشكلات عصر خود بود، اقدام به نگارش تفسير نمود و چون هدف پاسخ به مسائل مطرح شده عصر خود بود، چه شبهات مطرح شده در ميان دانشمندان و طلاب و چه مسائل مطرح شده در ميان توده مردم، از اين رو، وقتى كه به مباحث كلامى مى رسد، به طور كامل بحث مى كند، وقتى وارد مباحث عرفانى مى شود، حق مطلب را ادا مى كند و همين طور است در مباحث تخصصى ديگر. در عين حال، چون مى خواهد با توده مردم عصر خود سخن بگويد، از بيان قصص تا آنجا كه ممكن است، مضايقه نمى نمايد؛ به طورى كه جذابيت خاصى به مباحث مى دهد. [1]
در نتيجه، اينكه در اين تفسير قصص زيادى آمده است، نشان دهنده نياز عصر ابوالفتوح به بيان احكام و معارف دين مبين اسلام به زبانى ساده و جذاب است و ابوالفتوح حقيقتاً به طور كامل با اين تفسير اين نياز را برآورده است.

شرايط پيدايش تفسير

ابوالفتوح زمانى اقدام به تأليف و تفسير نمود كه دو تفسير بر مذاق اهل سنت نوشته شده بود: يكى كشف الأسرار و عدة الأبرار تأليف ابوالفضل رشيد الدين ميبدى بر اساس

[1] التفسير و المفسرون، ج ۲، ص ۳۹۱.