سوره مسد مى نويسد:
«در اخبار هست كه چون عقيل بن ابى طالب به نزديك معاويه رفت، ميان ايشان مزاحات رفتى، و عقيل به حاضرجوابى معروف بود. يك روز عقيل در پيش معاويه رفت، جماعتى حاضر بودند. معاويه به ايشان نگريد، گفت: هذا عقيل عَمّه ابولهب! عقيل گفت: هذا معاوية عمته حمالة الحطب». [1]
گاهى ابوالفتوح در تفسير، از داستانها و اساطيرى ياد مى كند كه پايه و آبشخوار درستى ندارد و برخى از آنها مربوط به سرنوشت اقوام گذشتگان است [2] و برخى مربوط به خيال پردازى درباره آفرينش انسان و جهان. در اينجا اين پرسش مطرح است كه چرا ابوالفتوح به اين داستانها به ويژه اسرائيليات روى آورده است. در پاسخ به اين سؤال بايد به علل رويكرد مفسران به اسرائيليات در طى هشت قرن و به شرايط تاريخى پس از فوت پيامبر در توجه به اين دسته از داستانها توجه كرد. در آن صورت است كه به خوبى فهم مى شود امثال ابوالفتوح رازى براى چه به دام اسرائيليات افتاده و افزون بر مطالب مستند و مورد اعتماد تاريخى به اخبار ناصحيح و گاه خرافى روى آورده است.

رديابى اسرائيليات

اكنون چون سخن به اين جا رسيد جا دارد كه درباره اسرائيليات و جايگاه آن در اين تفسير سخن بگوييم.
مفهوم اسرائيليات: اسرائيل از القاب حضرت يعقوب فرزند اسحاق و نوه حضرت

[1] روض الجنان، ج ۲۰، ص ۴۵۷.

[2] به عنوان نمونه: ر.ك: همان، ج ۳، ص ۳۶۳؛ ج ۱۳، ص ۳۲.