اماميه، كلام خداوند را لفظى و حادث مى دانند. بر اين اساس، اسناد تكلّم به خداوند از قبيل اسناد فعل به فاعل (اسناد صدورى) است. آيات قرآن به روشنى بر حدوث كلام الهى دلالت مى كنند؛ چنان كه فرموده است: «ما يَأْتِيهِمْ مِنْ ذِكْرٍ مِنْ رَبِّهِمْ مُحْدَثٍ إِلاَّ اسْتَمَعُوهُ وَ هُمْ يَلْعَبُونَ» [1] . مفاد آيه اين است كه: ذكر جديدى (قرآن) از جانب پروردگارشان براى آنان فرو فرستاده نمى شود، مگر آنكه مى شنوند ولى جدّى نمى گيرند و به لهو و لعب سرگرم مى شوند.
در جاى ديگر فرموده است: «إِنّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنّا لَهُ لَحافِظُونَ» [2] . اين آيه از نزول قرآن سخن مى گويد و حفظ آن را تضمين مى كند. چيزى كه قديم و ازلى است آسيب پذير نيست تا به حفظ نياز داشته باشد. پس اين دو آيه بيانگر اين حقيقت اند كه كلام الهى از مقوله حروف و اصوات اند (كلام لفظى) و نيز آفريده و حادث است.
از ديدگاه حكماى اسلامى، اگرچه واژه كلام براى الفاظى وضع شده است كه بر معانى خاصّى دلالت دارند، ولى غرض و هدفى كه كلام لفظى براى آن وضع شده است، اعم از كلام لفظى است؛ زيرا غرض از وضع كلام لفظى دلالت و حكايت است. اين مطلب، به كلام لفظى اختصاص ندارد و گاهى از طريق اشاره و مانند آن هم مى توان مراد و مقصود خود را به ديگرى فهماند.
از سوى ديگر، شكّى نيست كه فعل نسبت به فاعل خود دو گونه دلالت دارد: يكى دلالت بر اصل وجود فاعل، و ديگرى دلالت بر صفات آن. بر اين اساس، مى توان گفت: عالم هستى كه فعل و آفريده خداوند است، بر وجود و صفات كمال او دلالت مى كند؛ بنابراين عالم هستى كلام خداوند است.
گستره مفهوم كلام در آيات و روايات: مفهوم كلام الهى در قرآن و روايات گستره وسيعى دارد و شامل كلام لفظى و فعلى و گونه هاى ديگر مى شود. به اين كاربردها

[1] انبيا (۲۱): آيه ۲.

[2] حجر (۱۵): آيه ۹.