ديگر موجود است؛ مانند تفسير جامع التأويل و محكم التنزيل محمد بن بحر معروف به ابو مسلم اصفهانى (م ۳۲۲) كه دست كم درباره اين تفسير دو كتاب نگاشته شده است.
البته در همين دسته، كتابهايى به نگارش درآمده كه تنها به يكى از جنبه هاى يك تفسير پرداخته اند و اگر به فهرستى از كتابهايى كه درباره يك تفسير نگاشته شده، مراجعه شود، معلوم مى شود كه چه بسا هر كدام تنها يكى از جنبه هاى تفسير را مورد بررسى و ارزيابى قرار داده اند؛ مانند چند كتابى كه درباره تفسير طبرى، تبيان، كشاف و حتى در ميان معاصرين مانند تفسير الميزان نگاشته شده و به روش تفسير قرآن به قرآن و روش حديثى علامه طباطبايى يا سلسله مقالاتى كه درباره انديشه اجتماعى ـ عقلى به تفسير پرداخته شده است. [1]

اهداف و فوايد پژوهشهاى تفسيرى

اين حجم از پژوهشهاى تفسيرى اين پرسش را به وجود مى آورد كه هدف از اين نوع شناسايى، كاوش و بررسيها براى چيست و در دانش قرآن و نزديكى مسلمانان به معارف كتاب مقدس چه فوايدى بر جاى مى گذارد. آيا آشنايى با تفاسير از قبيل تأليف كشف الظنون حاجى خليفه (م ۱۰۶۷) و الذريعة إلى تصانيف الشيعه آقا بزرگ تهرانى (م ۱۳۴۸ش)، يا به مانند هر كتابشناسى اى است كه راهنمايى به فهرست كتابها و مؤلفان است، يا پژوهشهاى تفسيرى را بايد به مثابه حركتى جديد در تكامل دانش تفسير و تنقيح روش آن تلقى كرد؛ آن گونه كه در بررسى تاريخ علم و نقد علوم مطرح مى گردد. در آغاز به اَهم اهداف و فوايد اشاره مى گردد و آن گاه به فوايدى كه اين پژوهشها در تفسيرنگارى بر جاى مى گذارد، اشاره مى شود:

[1] به عنوان نمونه مى توان به شناختنامه علامه طباطبايى در پنج مجلد مراجعه كرد كه به طور عمده درباره مقالات تفسيرپژوهى است و اخيراً از سوى مؤسسه آثار علامه نشر يافته است.