شمار آورد؛ چنان كه گفتيم قرن چهارم قرن ظهور و زايش نثر و نظم فارسى است و تا اوايل قرن پنجم هنوز نوباوره و در آغاز راه بود. اين نوباوه به تدريج مى بالد و در نيمه دوم قرن پنجم به بلوغ مى رسد و در قرن ششم و اوايل قرن هفتم (يعنى دوره تأليف تفسير روض الجنان) به پختگى و كمال دست مى يابد و از قرن هفتم به بعد چيزى بر اين كمال افزوده نمى شود و سكون و ركود نثر فارسى را دربر مى گيرد. همين جمود موجب تكرار و تقليد در سده هاى بعد مى گردد.

ويژگيهاى نثر فارسى در اين دوره ها

۱. ورود لغات و تركيبات متعدد از گويشهاى محلى ايران به فارسى درى سبب مى گردد تا لغات و تركيبها و تعبيرهاى تازه اى كه پيش از اين سابقه نداشت، از قرن پنجم به بعد وارد زبان فارسى شود.
۲. آشنايى و آميزش روزافزون زبان فارسى با مفردات و تركيبهاى عربى و تقليد نويسندگان فارسى زبان از مترسلان عرب و پيروى از قواعد صرفى و نحوى تازى به علت نفوذ اسلام و زبان آن، باعث ورود واژه ها و تركيبهاى زيادى به زبان فارسى شد.
۳. آشنايى و آميزش زبان فارسى با واژگان تركى به سبب نفوذ و ورود تركان زردپوست آسياى مركزى به ايران و رواج اصطلاحات ادارى، اجتماعى و نظامى، زمينه آميزش با اين زبان را فراهم ساخت.
۴. پس از استفتا از فقهاى ماوراء النهر در عهد سامانى و رفع مانع از ترجمه و تفسير قرآن به فارسى، ترجمه ها و تفسيرهايى به موازات ساير آثار ادبى، علمى پديد مى آيد و زمينه گسترش و غناى ادب و زبان فارسى مى شود. در اين مدت آثار ارزشمندى خلق مى گردد كه متضمن معانى بلند كلام خداوند با شيوايى سخن فارسى است. اين امتزاج خجسته و متبرك بين زبان فارسى و مفاهيم عالى كلام اللّه ، مولودى فرخنده اى را به وجود مى آورد كه از بركت وجود آن غنا و بركت ذخاير ارزشى زبان