مردى است كه او را على الاَزدرى خوانند و آن على كه امام است او را، فرزند نباشد كه صانع است، خاكشان به دهان... . [1]
در ميان فرقه هاى مختلف اسلام، غلات به كسانى اطلاق مى شود كه «در باب پيغمبر اسلام صلى الله عليه و آله يا ائمّه شيعه يا بزرگان اسلام غلو كرده و ايشان را درجه الوهيّت داده اند؛ و نيز به كسانى كه درباره على بن ابى طالب عليه السلام غلو كرده و او را مرتبه الوهيّت داده اند. به جز فرقه هايى كه در بيان الاديان به غلات منسوب اند، چند فرقه ديگر نيز در كتب قدماء نام برده شدند از اين قرار: امريّه، بشريّه، بلاليّه، بيانيّه، تميميّه، جناحيّه، حارثيّه، خطابيّه، ذماميّه، ذميّه، رجعيّه، سبائيّه، سلمانيّه، شريعيّه، شريكيّه، شلمغانيّه، طيّاريّه، علياويّه (يا عليائيه)، عميريّه، عينيّه، غرابيّه، غماميّه، كسفيه، كوديّه، لاعنيّه، محمديّه، مخطئه، معمريّه، مغيريّه، مفضليّه، موسويّه، ميميّه، نصيريّه، نميريّه، يعقوبيّه. [2]
در قرآن مجيد از غلو نهى شده است و در آيه ۱۶۹ سوره نساء خداوند فرمود: «يا أَهْلَ الْكِتابِ لا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَ لا تَقُولُوا عَلَى اللّهِ إِلاَّ الْحَقَّ...» ؛ در حديث آمده: «صِنفانِ من أمَّتي لا نَصيب لهُما في الإسلامِ، الغُلاةُ والقَدَريّة». [3]

ريشه عقايد و آراى غلات

عربستان و جزيره، يعنى بلاد ميان دجله و فرات و شامات، پيش از ظهور اسلام مركز طوايف مختلف عرب و غير عرب و محل بروز و تصادم عقايد و اديان گوناگون از بت پرستى و يهوديّت و مسيحيّت و آيينهاى ايرانيان از زردشتى و مانوى و مزدكى و ديگر اديان رايج آن زمان بود. در چنين محيطى ناچار بايد ظهور مذاهب مختلف

[1] بيان الاديان، تأليف ابوالمعالى محمد الحسينى العلوى، چاپ ۱۳۱۲ش.

[2] براى اطلاع بيشتر رجوع شود به رساله غلو و غلاة، تأليف آقاى دكتر گلشن استاد دانشگاه.

[3] بحارالانوار، ج ۴، باب اول، ص ۴.